van hun machine al eens nader bekeken hebben,
zullen het met ons eens zijn dat het een zeer knap
stukje techniek is. Het afdrukken maakt echter wel
een knerpend geluid.
Sommige fabrikanten hebben daarom gezocht
naar een systeem waarbij het afdrukken eveneens
geluidloos geschiedt. De machines van het type
Hewlett Packard 9100 kunnen worden uitgerust
met een losse printer die afdrukt op „electro-
sensitive" papier. Een vonkje brandt als het ware
het cijferbeeld in het papier. Dit gebeurt nagenoeg
geruisloos. Voordeel: grote duidelijke cijfers. De
stroken kunnen gemakkelijk vermenigvuldigd wor
den in bijv. een Rank Xerox machine. Nadeel: de
prijs. De papierrollen kosten ƒ14,per stuk. De
serie 9800 van Hewlett Packard is uitgerust met een
thermische printer. Hierbij wordt gebruik gemaakt
van papier dat de eigenschap heeft blauw te ver
kleuren zodra het sterk verwarmd wordt. Dit papier
is veel goedkoper maar heeft het nadeel dat het
lastig gereproduceerd kan worden. Onmogelijk is
het reproduceren echter niet hetgeen met afbeelding
8 bewezen wordt.
Een van de nevenvoordelen van de aanwezigheid
van een printer is de mogelijkheid om een pro
gramma dat zich in het geheugen van de machine
bevindt uit te laten typen. Na een bepaald comman
do tikt de machine alle opdrachten uit (meestal in
een cijfercode). Dit is bijv. gedaan in afb. 9. Bij het
ontwerpen van een programma is dit onmisbaar.
Het komt maar zelden voor dat een nieuw pro
gramma reeds bij de eerste keer vlekkeloos draait.
Intikfouten, denkfouten, en vaak het over het hoofd
zien van kleinigheden zijn inherent aan het pro
grammeren ongeacht of het nu een grote IBM-
installatie betreft of een kleine tafelcomputer. Het
(steeds weer) uittypen van het programma verge
makkelijkt dan het opzoeken van een fout.
Gebruik als handmachine
Hieronder verstaan we het niet-geprogrammeerd
gebruik van de machine. In principe kan uiteraard
elke tafelcomputer ongeprogrammeerd worden ge
bruikt maar bij het ene type gaat het wel gemakke
lijker dan bij het andere. Machines zoals IME en
Hewlett Packard leveren bij het handrekenen geen
enkel probleem op. Bij sommige merken echter
moet men te veel nadenken en te veel onthouden
om nog veilig met de hand te kunnen rekenen.
Geschiktheid als handmachine kan een belangrijk
punt van overweging zijn bij de aanschaf. Zo wor
den bij het Laboratorium voor Geodesie vooral bij
onderzoekwerk de tafelcomputers vaak gebruikt
voor weliswaar ingewikkelde maar eenmalige be
rekeningen. Het heeft dan geen zin hiervoor een
programma te maken. Van belang is dan een tafel
computer bij de hand te hebben met veel ingebouwde
functies en die overzichtelijk is in haar bediening.
Overigens verwachten we dat door het op de markt
verschijnen van niet-programmeerbare machines
met ingebouwde functies het handgebruik van de
programmeerbare tafelcomputer af zal nemen.
Nadere gegevens betreffende enkele
programmeerbare machines
We zullen nu van een aantal machines een korte
omschrijving geven. Enkele van de genoemde ma
chines zijn nog slechts zeer kort op de markt. De
prijzen zijn bij benadering opgegeven en hebben
alleen tot doel de lezer een idee te geven van de
aanschafkosten. Kortingen (soms tot 20%) zijn niet
vermeld, evenmin is de b.t.w. in de prijs inbegrepen.
De volgorde waarin de machines zijn vermeld is
betrekkelijk willekeurig. Ze houdt geen enkel ver
borgen advies in. Het is trouwens niet mogelijk de
beste tafelcomputer aan te wijzen. Wel is het
mogelijk de beste tafelcomputer aan te wijzen voor
een bepaald rekenbureau maar dan moet men de
aard van de werkzaamheden en het personeel van
dat bureau kennen. Het ene bureau is beter gebaat
met een machine van het merk X, het ander kan
beter merk Y nemen.
Het Olivetti P 602-systeem
De Programma 101 van Olivetti was de eerste tafel
computer die in Nederland voor landmeetkundig
werk werd gebruikt. In een betrekkelijk korte tijd
werd een groot aantal van deze machines door land
meetkundige diensten gekocht. Hoewel de machine
naar de inzichten van thans (nog maar vijf jaar
later!) traag en verouderd is, heeft zij haar charme
beslist nog niet verloren. Een aantrekkelijke eigen-
178
ngt 72
