machine worden uitgewisseld. In de grootste uit
voering kan de eenheid 896 registers bevatten d.w.z.
ruim 28.500 instructies of cijferposities.
De mogelijkheden van de machine kunnen nog uit
gebreid worden door het gebruik van achtgats
ponsband (7 bits met 1 pariteitscontrole).
Volledigheidshalve vermelden we nog dat de ma
chine gekoppeld kan worden aan een terminal die
alfanumerieke in- en uitvoer kan verzorgen en
bovendien uitgebreid kan worden tot „time
sharing" terminal. Voor alfanumerieke uitvoer kan
ook nog gebruik worden gemaakt van een snel-
printer die veertig tekens per seconde produceert.
Het zal duidelijk zijn dat het Olivetti P 602-systeem
in staat is een groot landmeetkundig bureau voor
jaren van haar rekenproblemen te verlossen voor
betrekkelijk lage prijs. De basismachine kost
ƒ14.600,De magneetbandeenheid ƒ5.250,en
een magneetbandcassette 1.450,De uitrusting
zoals afgebeeld kost ruim dertigduizend gulden.
De tafelcomputers van Wang
Bij een aantal landmeetkundige diensten zijn ma
chines van het fabrikaat Wang in gebruik. Ondanks
de oosters aandoende naam is de machine van
Amerikaanse makelij. Ze is genoemd naar haar ont
werper Dr. Wang.
Er is een ruime keuze van modellen. Naar onze
mening zijn voor landmeetkundig gebruik de
apparaten van de 500-serie, de 600-serie en de 700-
serie het meest geschikt. Elke serie bevat een aantal
modellen die verschillen in het aantal beschikbare
registers.
De 500-serie bestaat uit vijf modellen die in grootte
oplopen van 64 stappen tot 824 stappen en in prijs
van ƒ10.000,tot ƒ13.000,De machines van
deze serie kunnen worden uitgebreid met een
printer (ƒ2100,een bandcassette (ƒ1700,en
extra geheugenruimte (512 stappen extra kosten
ƒ2000,Machines als deze zijn aantrekkelijk
voor diensten die niet onmiddellijk tienduizenden
guldens ter beschikking hebben voor een groot
computersysteem. Men begint dan eenvoudig en
koopt er jaarlijks iets bij. De machines van de 500-
serie bezitten ingebouwde goniometrische en loga
ritmische functies.
De machines van de 600-serie bieden weer meer
mogelijkheden. Er zijn vier modellen oplopend in
grootte van 312 tot 1848 stappen en in prijs van
ruim 11.000,tot ruim 15.000,
De Wangmachines van de serie 600 hebben naar
onze mening de voorkeur voor landmeetkundig
werk boven de 500-serie en misschien zelfs boven
de 700-serie. Afb. 6 toont een machine uit de 600-
serie. De machines van de 600-serie kunnen worden
gekoppeld aan randapparatuur zoals schrijfmachine,
plotter en ponsbandlezer.
Tenslotte de paradepaardjes van Wang, de 700-
serie. Deze machines bieden de gebruiker talloze
mogelijkheden. Ook hier vier modellen die ongeveer
ƒ20.000,kosten (960 stappen) of 30.000,voor
1984 stappen. Ook deze machines kunnen aan veel
periferie-apparatuur gekoppeld worden. De machi
nes hebben aparte toetsen om rechtstreeks in het
geheugen te rekenen. Dit geeft een besparing aan
stappen die anders nodig zijn om de getallen in de
rekenregisters op te roepen.
Zoals we reeds eerder opmerkten maakt in het bij
zonder de ingebouwde magneetbandeenheid de
Wangapparatuur bruikbaar voor landmeetkundig
rekenwerk. Vooral daar waar matenplans en soort
gelijke berekeningen vaak voorkomen. De Wang is
een typische produktiemachine waarmede in korte
tijd veel werk kan worden verzet.
De programmeercode is naar onze smaak iets moei
lijker dan bij andere machines. Niet voor de hand
liggende combinaties van opdrachten leiden tot
verrassende mogelijkheden.
Bij de bandcassettes heeft men keuze uit banden met
wiskundige functies of met statistische functies.
Een blanco band biedt de mogelijkheid zelf functies
te definiëren. In de zomer van 1971 stelde de im
porteur ons in de gelegenheid met een 700-machine
180
Afb. 6. De Wang 600, een tafelcomputer met ingebouwde
magneetbandeenheid.
ngt 72