van nieuwe modellen. Bovendien onderwerpt ze de
machines aan een nauwkeurig technisch onderzoek.
Bestelt men de machine via deze centrale dan kan
men bovendien profiteren van de voordelen die
hieraan verbonden zijn.
Niet-programmeerbare machines
Vooral van de niet-programmeerbare machines be
staan er vele merken en modellen. Regelmatig ver
schijnen nog nieuwe modellen op de markt. Veel
van deze machines worden in Japan gemaakt, ook
die, welke bekende Amerikaanse merknamen
dragen.
In haar eenvoudigste vorm kan de niet-program
meerbare tafelcomputer vermenigvuldigen, delen,
optellen en aftrekken en heeft zij een geheugen voor
het onthouden van een tot vier getallen. Deze getal
geheugens zijn vaak accumulatief, d.w.z. een getal
dat men naar een bepaalde geheugenplaats brengt
overschrijft niet het daar reeds aanwezige getal zoals
gebruikelijk bij grote computers, maar wordt bij
dit getal opgeteld.
In afb. 1 tonen we de machine van Friden (Singer)
model 1114 waarvan een zestigtal bij het kadaster in
gebruik is. De machine heeft een capaciteit van 14
cijfers. Deze machine en vele andere machines van
dit type bezitten zgn. „underflow" d.w.z. staat het
kommawiel bijv. in de vierde positie dan kan het
venster een getal van hoogstens tien cijfers voor de
komma bevatten. Komen er nu meer dan tien cijfers
voor de komma dan schuift deze automatisch naar
rechts terwijl een lichtje aangeeft dat de „under
flow" in werking is getreden.
Bij dit type machine, evenals trouwens bij elke
elektronische rekenmachine, is het algebraïsch
rekenen geen probleem. Het weergeven van nega
tieve getallen met een tiendelige aanvulling zoals bij
mechanische machines zal men niet tegenkomen.
Diegene, die gewend is nauwgezet te rekenen volgens
de rekenformulieren of schema's zoals die voor be
paalde landmeetkundige berekeningen bestaan, zal
in het begin even aan de elektronische machine
moeten wennen. Het vertrouwde „bijdraaien van
het omwentelingsregister" is verdwenen. Bij een
berekening als de gelijkvormigheidstransformatie is
het vaak beter het rekenschema voor mechanische
machines, dat gebaseerd is op het berekenen van
coördinatenverschillen maar geheel te laten schieten
en de transformatieformules rechtstreeks uit te
rekenen.
De rekensnelheid van de machine is enorm groot.
Voor de rekenaar achter de machine bestaat er
eigenlijk geen rekentijd. Op het ogenblik dat men
de laatste toets loslaat staat het resultaat van de
bewerking in het venster. Toch is de totale tijd
winst t.o.v. de mechanische machine niet zó groot.
De meeste tijd vergt immers het zorgvuldig noteren
der resultaten. De voordelen van de machines moet
men dan ook vooral zoeken in het comfort, in de
geruisloze werking en in de veel kleinere kans op
storingen. Bedieningsfouten zijn nagenoeg uitge
sloten en zo ze toch worden gemaakt, blokkeren
ze de machine niet.
Meestal bestaat van een merk een aantal modellen
met verschillende mogelijkheden. Bij de Friden-
machines heeft het model 1118, de opvolger van
model 1114, meer bedieningscomfort en meer moge
lijkheden. Het model I118S heeft een ingebouwd
programma voor worteltrekken. Voor landmeet
kundig werk verdient een machine met wortel
trekken de voorkeur. De hogere prijs is dit dubbel
en dwars waard.
Ook van andere bekende merken zoals Canola,
Casio, Toshiba kan men uit verschillende modellen
kiezen zodat het altijd mogelijk is die machine te
kopen, die het best bij het werk past.
Afb. I. Het model 1114 van Singer (Friden), een bekende
verschijning bij het Kadaster.
172
ngt 72