van nieuwe modellen. Bovendien onderwerpt ze de machines aan een nauwkeurig technisch onderzoek. Bestelt men de machine via deze centrale dan kan men bovendien profiteren van de voordelen die hieraan verbonden zijn. Niet-programmeerbare machines Vooral van de niet-programmeerbare machines be staan er vele merken en modellen. Regelmatig ver schijnen nog nieuwe modellen op de markt. Veel van deze machines worden in Japan gemaakt, ook die, welke bekende Amerikaanse merknamen dragen. In haar eenvoudigste vorm kan de niet-program meerbare tafelcomputer vermenigvuldigen, delen, optellen en aftrekken en heeft zij een geheugen voor het onthouden van een tot vier getallen. Deze getal geheugens zijn vaak accumulatief, d.w.z. een getal dat men naar een bepaalde geheugenplaats brengt overschrijft niet het daar reeds aanwezige getal zoals gebruikelijk bij grote computers, maar wordt bij dit getal opgeteld. In afb. 1 tonen we de machine van Friden (Singer) model 1114 waarvan een zestigtal bij het kadaster in gebruik is. De machine heeft een capaciteit van 14 cijfers. Deze machine en vele andere machines van dit type bezitten zgn. „underflow" d.w.z. staat het kommawiel bijv. in de vierde positie dan kan het venster een getal van hoogstens tien cijfers voor de komma bevatten. Komen er nu meer dan tien cijfers voor de komma dan schuift deze automatisch naar rechts terwijl een lichtje aangeeft dat de „under flow" in werking is getreden. Bij dit type machine, evenals trouwens bij elke elektronische rekenmachine, is het algebraïsch rekenen geen probleem. Het weergeven van nega tieve getallen met een tiendelige aanvulling zoals bij mechanische machines zal men niet tegenkomen. Diegene, die gewend is nauwgezet te rekenen volgens de rekenformulieren of schema's zoals die voor be paalde landmeetkundige berekeningen bestaan, zal in het begin even aan de elektronische machine moeten wennen. Het vertrouwde „bijdraaien van het omwentelingsregister" is verdwenen. Bij een berekening als de gelijkvormigheidstransformatie is het vaak beter het rekenschema voor mechanische machines, dat gebaseerd is op het berekenen van coördinatenverschillen maar geheel te laten schieten en de transformatieformules rechtstreeks uit te rekenen. De rekensnelheid van de machine is enorm groot. Voor de rekenaar achter de machine bestaat er eigenlijk geen rekentijd. Op het ogenblik dat men de laatste toets loslaat staat het resultaat van de bewerking in het venster. Toch is de totale tijd winst t.o.v. de mechanische machine niet zó groot. De meeste tijd vergt immers het zorgvuldig noteren der resultaten. De voordelen van de machines moet men dan ook vooral zoeken in het comfort, in de geruisloze werking en in de veel kleinere kans op storingen. Bedieningsfouten zijn nagenoeg uitge sloten en zo ze toch worden gemaakt, blokkeren ze de machine niet. Meestal bestaat van een merk een aantal modellen met verschillende mogelijkheden. Bij de Friden- machines heeft het model 1118, de opvolger van model 1114, meer bedieningscomfort en meer moge lijkheden. Het model I118S heeft een ingebouwd programma voor worteltrekken. Voor landmeet kundig werk verdient een machine met wortel trekken de voorkeur. De hogere prijs is dit dubbel en dwars waard. Ook van andere bekende merken zoals Canola, Casio, Toshiba kan men uit verschillende modellen kiezen zodat het altijd mogelijk is die machine te kopen, die het best bij het werk past. Afb. I. Het model 1114 van Singer (Friden), een bekende verschijning bij het Kadaster. 172 ngt 72

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Nederlands Geodetisch Tijdschrift (NGT) | 1972 | | pagina 4