Berichten
Agenda
150 JAAR
COMMISSIE GROOTSCHALIGE BASISKAART
Bovenstaande titel is in zoverre misleidend dat er in Neder
land in 1972 geen 150-jarig jubileum van een commissie die
deze naam draagt te vieren viel. Wel is het juist dat er honderd
vijftig jaar geleden ook een Commissie Grootschalige Basis-
kaart actief was, de zgn. Commissie De Man, genoemd naar
de voorzitter, Generaal-Majoor M. J. de Man, hoofd van
de Eerste Afdeling van het in 1815 opgerichte Topografisch
Bureau en Archief van Oorlog.
In de jaren 1820-1830 had binnen deze commissie het traag
verlopende overleg plaats tussen de vertegenwoordigers van
drie departementen: het departement van Oorlog, het departe
ment van Financiën (Kadaster) en het departement van
Binnenlandse Zaken (Waterstaat), omtrent de meest wense
lijke vorm, schaal en inhoud van een voor alle departementen
doelmatige basiskaart van het Koninkrijk der Nederlanden.
De standpunten van de drie vertegenwoordigers liepen ver
uiteen: De Man was voor een basiskaart 110.000, het minis
terie van financiën voor een kadastrale kaart op de schalen
1:1250, 1:2500 en 1:5000 en de tegenspeler van De Man,
de Kolonel J. E. van Gorkum, hoofd van de Tweede Afdeling
van het Topografisch Bureau, waartoe de Militaire Ver
kenningen behoorden, wilde slechts van een basiskaart op
de schaal 150.000 horen. Waterstaat ging met de inzichten
van De Man mee maar kon in die tijd nog weinig gewicht in
de schaal leggen.
De Commissie De Man heeft geen resultaat geboekt. Dit
16 maart 1973
Nederlandse Vereniging voor Fotogrammetrie
Voordracht door Dr. Ir. M. Tienstra over „Voor
beelden van niet-topografische toepassingen van de
fotogrammetrie" bij de M. D. van de R.W.S.
Hotel Monopole
Amersfoort
3-6 april 1973
Studiedagen van de Kartografische Sectie KNAG
Ede
25 mei 1973
Studiedag Nederlandse Vereniging voor Geodesie
te Delft
Onderwerpde basiskaart
7-9 juni 1973
22. Deutscher Kartographentag
München
19-22 september 1973
58. Deutscher Geodatentag
Ludwigshafen (Rhein)
18-19 oktober 1973
Congres Nederlands Genootschap voor
Landmeetkunde
Jaarbeurs Congres- en Vergadercentrum, Utrecht
60
negatieve resultaat is echter van grote betekenis geweest voor
Nederland, want het heeft de toestand van de officiële karto-
grafie bepaald waaronder we vandaag de dag nog leven.
Het degelijke werk van de Commissie De Man is neergelegd
in rapporten en in ontwerpen voor de basiskaart. Dit
materiaal bevindt zich in het Algemeen Rijksarchief te Den
Haag. Daaronder troffen we ook een overzichtskaart van de
Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden aan, waarop de
stand van de Kadastrale Kartering op 1 april 1822 ingetekend
was (zie afbeelding). Dank zij de snelle vordering van de
kadastrale kartering kon de eerste Militaire en Topografische
Kaart van het Koninkrijk der Nederlanden de perceel
structuur in zijn geheel overnemen, waardoor deze kaart op
de schaal 150.000 een uniek maar overladen uiterlijk kreeg.
De tegenwoordige Commissie Grootschalige Basiskaart zal
zich er voor moeten hoeden niet weer in de gemaakte fouten
van de 150 jaar geleden bestaande commissie te vervallen, t.w.
het ontbreken van de bereidheid van de drie departementen
om een gedeelte van hun verantwoordelijkheid voor de speci
fieke eigen kaarteringstaak ondergeschikt te maken aan de
centrale taak van een nationale grootschalige basiskaart.
C. Koeman
Literatuur: J. van Roon, De officiële I'cartografie van Neder
land in de jaren 1798-1864. Tijdschrift van het Aardrijks
kundig Genootschap, 1928, blz. 383-411.
STAND VAN DE KADASTRALE
KARTERING OP 1 APRIL 1822
Gekopieerd van de originele kaart no 7b
uit het archief vande Commissie De Man,
Algemeen Rijksarchief, -s Gravenhage
stand vande kartering
PROEFNEMING GROOTSCHALIGE BASISKAART
Door de Directeur van de Dienst van het Kadaster en de
Openbare Registers is opdracht gegeven te onderzoeken of in
de gebieden waar de Dienst reeds over goed kaartmateriaal
beschikt hieruit op eenvoudige wijze topografische kaarten
zijn samen te stellen. Deze kaarten zullen raamkaarten zijn.
ngt 73
