Digitaal-elektronisch gedeelte
Het digitale gedeelte van een instrument bestaat
meestal uit besturingselementen waarmee de auto
matische handelingen in een instrument in een be
paalde tijdvolgorde worden gestuurd. Verder kan
dit gedeelte bestaan uit een geheugen waarin de
meetgegevens worden opgeslagen en uit een com
puter waarin de noodzakelijke berekeningen tijdens
de metingen worden uitgevoerd.
Het zou te ver voeren om op deze afzonderlijke
elementen in te gaan, maar het lijkt mij wel goed
om in het kort de ontwikkeling van de digitale
elektronica te schetsen. Deze ontwikkeling behoort
tot de spectaculairste in de techniek. Kon 25 jaar
geleden slechts geschakeld worden met relais en
radiobuizen, de uitvinding van de transistor in 1948
bracht al een omwenteling in de schakeltechniek
teweeg, samen met de uitvinding van kernen- en
andere magnetische geheugens. Daarna kregen we
de uitvinding van de geïntegreerde schakeling,
waarbij door het opdampen van verschillende
metalen gecompliceerde schakelingen in een kleine
elektronische bouwsteen konden worden onder
gebracht. Deze geïntegreerde schakelingen waarmee
de huidige computers zijn opgebouwd, zijn beperkt
gebleven tot een groot aantal standaardschakelingen.
Sinds ongeveer een jaar geleden is in de digitale
elektronica een nieuwe mogelijkheid aangeboord
om grote schakelingen te miniaturiseren. Dit is de
ontwikkeling van de micro-computer-systemen.
Men hoeft zijn schakelingen niet meer met de be
staande geïntegreerde circuits op te bouwen, maar
men kan nu van de gehele schakeling zelf één of
meer geïntegreerde circuits ontwerpen. Men schrijft
hiervoor een rekenprogramma, waarbij men de hele
schakeling in de computer kan testen. Dit gecontro
leerde programma stuurt men naar een elektro
nische industrie die van dit programma automatisch
enige geïntegreerde schakelingen vervaardigt.
Wil men de schakelingen naderhand vervangen dan
is het bij bepaalde typen nog mogelijk deze schoon
te maken door belichting met ultraviolette straling
en daarna een nieuwe schakeling te maken.
Aan de Technische Hogeschool is men thans be
gonnen om onze elektronische tachymeter, die voor
zien is van 200 traditionele geïntegreerde circuits te
veranderen met dit nieuwe systeem waarbij niet
meer dan ongeveer 16 circuits zullen worden ge
bruikt. Dit betekent natuurlijk een grote besparing
aan gewicht en stroomverbruik.
De aard van het werk van elektronici verandert zeer
snel. Tot voor kort was het uitsluitend mechanisch
(solderen). Daarna werd het voornamelijk chemisch
(opdampen van geïntegreerde schakelingen met ver
schillende stoffen). Nu men deze techniek onder de
knie heeft en grotendeels geautomatiseerd, worden
de elektronici programmeurs die hun schakelingen
programmeren. Zo vervaagt langzamerhand het
onderscheid tussen hardware en software.
5. Onderwijs en onderzoek in de
instrumentele geodesie
Onderwijs
In de aan u uitgereikte aantekeningen over het
nieuwe studieprogramma is een aparte rubriek „in
strumentele geodesie" opgevoerd, die 15% van de
Fig. 1. Absolute codeschijf met 1000 sectoren.
Fig. 2. Incremented codeschijf met 1000 sectoren.
72
ngt 73
