en automatische selectie en kaartering. In de
digitale opslag komen dan alle topografische
gegevens voor die door de gebruikers gewenst
kunnen worden.
In principe is het mogelijk om uit een digitaal be
stand (opslag) voor een G.B.K. ook kleinschalige
kaarten te vervaardigen met behulp van automa
tische generalisatie. Hiervoor is echter nog geen
bevredigende oplossing gevonden, waardoor de
semi-automatische kaartvervaardiging zich beperkt
tot het tekenen van kaarten voor een bepaalde, vrij
eng begrensde schaal-range, waarmee bij de in
winning al rekening is gehouden.
Schaalvariatie in die range blijft mogelijk met be
houd van lijndikte en lijnkwaliteit; dit laatste in
tegenstelling tot een fotografische verkleining of
vergroting.
3 De inwinning van gegevens
Om een kaart te kunnen maken, moeten op de een
of andere manier de gegevens ervoor worden ver
zameld. Als men in de wereld de instituten en be
drijven, die deze semi-automatische kaartvervaar
diging toepassen, bestudeert, en men zich beperkt
tot diegenen die een regelmatige produktie van
topografische kaarten (geen thematische kaarten)
leveren, dan vallen daarbij drie verschillende ma
nieren van inwinning van gegevens op:
a. inwinning van gegevens door terrestrische
metingen
Deze methode wordt veelal toegepast met automa
tisch registrerende tachymeters, zoals bijvoorbeeld
de Geodimeter 1000 en de Reg-Elta. Voorbeelden
van deze systemen behoeven niet ver te worden ge
zocht: zowel NS als RAET gebruiken al deze me
thode en hebben hiervoor ook een automatisch
kaarteersysteem vervaardigd. In het algemeen wordt
deze methode alleen toegepast voor grootschalige
kaarten.
b. inwinning van gegevens langs fotogrammetrische
weg
Hoewel fotogrammetrie zowel voor grootschalige
als voor kleinschalige kaarten bruikbaar is, wordt
semi-automatische registratie van gegevens uit
fotogrammetrische modellen alleen voor groot
schalige kaarten toegepast. In Nederland bij de
138
Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat; buiten
Nederland bijvoorbeeld bij het Ontario's Ministry
of Transportation and Communications, Highway
Department te Toronto, Canada,
c. inwinning van gegevens van kaarten
Bij deze methode wordt eerst een kaart in manu
script getekend en daarna gedigitaliseerd, door alle
reeds geïnterpreteerde lijnen nog eens na te lopen
en hun parameters te digitaliseren. Er zijn verschil
lende redenen om dit systeem te volgen. Bijvoor
beeld: scheiding van interpretatie en digitaliseren,
waardoor bij het laatste goedkopere krachten kun
nen worden ingezet; bovendien lijkt het digitali
seren sneller te gaan (een onderlinge vergelijking
welke methode het snelst gaat!). Ook kan een
reden zijn: de aanwezigheid van oudere kaarten
of het digitaliseren van ontschrankte of ortho-
fotokaarten.
Voor zover bekend wordt deze methode in pro
duktie alleen gebruikt bij de Ordnance Survey te
Southampton in Engeland en bij de Survey and
Mapping Branch, Department of Energy Mines
and Resources te Ottawa, Canada. Zij wordt toe
gepast voor de middelgrote schalen 1:10000 tot
1:25000 en bij de grote schalen 1:750 tot 1:1250.
Hoewel de bovenvermelde systemen van inwinning
van gegevens naast elkaar bestaan, is het ook moge
lijk, en bij toepassing voor een G.B.K.. eigenlijk
noodzakelijk, om ze door elkaar te gebruiken, te
weten door:
a. digitaliseren van gegevens uit bestaande kaarten,
bijvoorbeeld kadastrale grenzen, of het digitali
seren van fotokaarten.
b. automatische registratie van fotogrammetrische
modellen; dit wordt toegepast bij de opname
van grotere gebieden.
c. digitaliseren van terrestrische gegevens voor
aanvullingen of wijzigingen van reeds vast
gelegde gegevens.
Een dergelijk systeem, waarbij alle vormen van
informatie-inwinning voorkomen, is ontwikkeld
door Byggedata A/S in samenwerking met A/S
Kongsberg Vapenfabrikk in Noorwegen. Daar
Byggedata echter een software-house" is waar
systemen worden geprogrammeerd om verkocht te
worden, vindt er nog geen regelmatige produktie
ngt 73
