mischer kaartvervaardiging en vooral kaartrevisie,
c) een compactere opslag van het bestand.
Van beide diensten is nog niets naders bekend!
De Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat is
in 1969 begonnen met het digitaal kaarteren van
fotogrammetrische modellen. Aanvullingen en ver
anderingen zijn tot nog toe op de conventionele
manier, op de automatisch getekende kaart, uitge
voerd. Na een moeizame beginperiode is men in 1972
en 1973 een onderzoek gaan instellen naar het aan
tal benodigde arbeidsuren. In 1971 luidde een ruwe
schatting dat ongeveer 30% winst zou zijn te be
halen aan arbeidsuren in het totale proces. In 1972
werd een gedetailleerder onderzoek uitgevoerd
betreffende ruim 3000 ha digitale kaartering en ruim
3000 ha grafische kaartering. De kaarten die met
behulp van de beide methoden gemaakt werden,
waren qua omvang en kaartinhoud volledig gelijk
waardig, nl. beheerkaarten met veel details zoals
die op de rijkswegen voorkomen.
Uit dit onderzoek blijkt, dat met de halfautoma-
tische methode alleen uit de nabewerking winst kan
worden verwacht: 75% minder tijd voor voor- en/of
naverkenning, en 50% voor het tekenwerk. In het
totaal is dit een verbetering van ongeveer 25% bij
dit kaarttype: kaartschaal 11000, drukke beheers-
kaart van een autosnelweg met veel kleine details.
Samengevat, aldus het onderzoek van de Meet
kundige Dienst, blijkt het digitaal kaarteren het
nodige aantal manuren besparing mogelijk te
maken. Hierdoor is een sneller produktieproces te
realiseren, of kan tegemoet worden gekomen aan
de gevolgen van personeelsschaarste. Het is echter
nauwelijks aan te tonen dat deze methode goed
koper is dan de conventionele. In ieder geval is ze
niet duurder en kan goedkoper worden door inten
siever gebruik van de apparatuur.
6 Conclusies
Vergelijken we het geschetste halfautomatische
produktieproces met het voorstel van de commissie
G.B.K., zoals vermeld in het interimrapport, dan
valt mij het volgende op:
De kaartinhoud moet, zoals het rapport vermeldt:
„voldoende gegevens bevatten, om als ondergrond
te dienen voor aanvullingen naar behoefte van de
gebruiker, die deze zelf zal verzorgen". Deze inhoud
is dus een minimum welke van algemeen belang is.
Elke gebruiker heeft daarom nog steeds zijn buiten-
personeel nodig om gegevens te verzamelen, die hij
nog nodig acht op de kaart. Het is dus zeer goed
denkbaar - en het komt zelfs veel te vaak voor -
dat verschillende gebruikers hun personeel metingen
laten verrichten in een bepaald gebied die anderen
reeds eerder hebben uitgevoerd. En dat moet nu
juist worden voorkomen door een uniforme basis-
kaart! Bovendien zijn de meeste gegevens via een
voorverkenning reeds te kaarteren of kunnen met
behulp van de gemaakte foto's gekaarteerd worden.
De overweging van de commissie om „het voor- of
naverkennen (controle en aanvulling door terrein-
bezoek) achterwege te laten", aldus het interim
rapport, leidt dan ook tot hoge kosten ten gevolge
van de noodzaak van aanvullende metingen door
duur buitenpersoneel. De cijfers van de Meetkun
dige Dienst van de Rijkswaterstaat wijzen juist uit
dat een digitale opzet op dit facet enorm veel ar
beidsbesparing oplevert! Door een rijkere kaart
inhoud stijgt het eindprodukt zeer in kwaliteit,
omdat de basis van de basiskaart breder wordt,
zodat er meer gebruikers zullen zijn. Met een digi
tale opzet blijft het echter mogelijk dat elke ge
bruiker niet meer dan de door hem gewenste kaart
inhoud op de kaart krijgt.
„Voor landelijk gebied wordt de kaartschaal
1:2000 verantwoord geacht,... Sommige kaart
gebruikers zullen voor bepaalde gebieden de af
levering op 1:1000 prefereren. Dit moet mogelijk
zijn door vergroting:
De uitzonderingen op kaartschaal 1:2000 vormen
problemen voor de gebruiker, die hij zelf mag op
lossen. Uit een digitaal bestand kan zeer eenvoudig
elke kaart getekend worden, op elke schaal en in
elke gewenste indeling. Ik ga er hierbij wel van uit
dat schaalveranderingen die generalisatie vereisen
niet voorkomen. Per slot van rekening gaat het om
een G.B.K. (met nadruk op de G, die voor Groot
staat). De exact gelijk afgebeelde topografie zal
voldoende houvast geven bij vergelijking van kaar
ten van verschillende gebruikers van het bestand.
140
ngt 73
