De Distomat bij het Kadaster
G. Zantinge
1. Inleiding
Aan elektro-optische meetapparatuur bezit het
Kadaster twee Geodimeters AGA 6 en AGA 6A,
gekocht in de jaren 1967 en 1968. In de periode van
1969 tot en met 1972 zijn 8 Distomats DI-10 aan
geschaft. Alleen de laatst aangeschafte Distomat
heeft een bereik van 2 km, de overige zeven hebben
een bereik van 1 km.
De Geodimeters zijn gestationeerd bij het bureau
van de Bijhoudingsdienst van de Rijksdriehoeks
meting in Apeldoorn en worden op aanvraag be
schikbaar gesteld voor de bureaus van de L.D. en
de bureaus Ruilverkaveling. Van de 8 Distomats
zijn er 7 in gebruik bij de L.D. en 1 bij de Ruil-
verkavelingsdienst. De Divisie-West van de L.D.
van het Kadaster regelt centraal de inzet van 3 Dis
tomats; de Divisie-Oost, die over 4 Distomats be
schikt, heeft de regeling van het gebruik aan vier,
verspreid in de divisie liggende, bureaus gedelegeerd.
Het bureau van de Ingenieur-Verificateur van de
kadastrale Ruilverkavelingsdienst regelt vanuit
Utrecht de inzet van de Distomat bij de ruilverkave
lingsbureaus in den lande. Zonodig worden Disto
mats tussen L.D.-bureaus en Rvk.-bureaus uitge
wisseld.
De Geodimeters zijn de afgelopen jaren veel inge
zet bij het meten van kringnetten en andere meet
kundige grondslagen. In sommige jaargetijden
(voorjaar en najaar) was de vraag naar gebruik van
de Geodimeters zo groot dat de instrumenten niet
voor alle gevraagde projecten konden worden inge
zet. De aanschaf van totaal 8 Distomats heeft in
deze situatie een grondige verandering gebracht.
Niet alleen in aantal maar ook in kwaliteit (recht
streekse aflezing van de afstand en gelijktijdige
hoek- en afstandmeting) heeft de Distomat de (oude
en verouderde) Geodimeters overtroffen. Thans
staan de Geodimeters wel eens stil terwijl daaren
tegen de Distomats continu in gebruik zijn.
2. De kadastrale kaart
Alle meetaktiviteit van de Dienst van het Kadaster
en de Openbare Registers van het Ministerie van
Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (Kador)
is gericht op het vervaardigen en bijhouden van de
kadastrale kaart. Deze kaart geeft een beschrijving
van de eigendomstoestand van de grond en geeft
een basis voor berekening van de grondbelasting.
De kaartinhoud is beperkt tot eigendomsgrenzen,
bebouwing en verder zeer weinig topografie.
Kadastraal is Nederland verdeeld in gemeenten; de
gemeenten in secties. De secties bevatten meestal
meer dan één blad (plan). In totaal zijn er thans ca.
28.000 plans (formaat 100 x 70 cm, de zogenaamde
eilandenkaarten). Voorzover het de oudere, oor
spronkelijke plans betreft is de schaal van de plans,
al naar gelang de aard van het gebied, 1:1250,
1:2500, 1:5000. Thans worden waar kaartver-
nieuwing nodig is, algemeen de schalen 11000 en
1:2000 gebruikt, weer afhankelijk van de aard van
het gebied. Zijn de oudere plans vaak nog aange
legd op basis van een plaatselijk stelsel, de meet
kundige grondslag voor de nieuwe plans bestaat
tegenwoordig altijd uit een verdichting van het
puntennet van de Rijksdriehoeksmeting.
De bij houdingsmetingen (akteposten) van de kadas
trale kaart geschieden in de regel volgens de con
ventionele methode, meetband en meetlijnenver-
band. Sporadisch wordt hierbij een Distomat ge
bruikt. Het is dan ook hoofdzakelijk in het kader
van de kaartvernieuwing dat de Distomat ingezet
wordt, dus bij hermeting en ruilverkaveling. De
laatste jaren wordt er door de L.D., veelal in samen
werking met gemeentelijke landmeetkundige dien
sten, ongeveer 20.000 ha hermeten, schaal meest
1:1000, in mindere mate schaal 1:2000. (Zie jaar
verslagen Kador 1970, 1971). Bij ruilverkavelingen
ontstaan jaarlijks nieuwe plans van ongeveer 50.000
ha verkavelde gebieden (1971:61.000 ha, 600 nieuwe
plans, schaal meest 12000).
3. Hermetingen
De nieuwe plans die bij hermetingen worden ver
vaardigd kunnen, al naar gelang van de aard en de
grootte van het gebied, tot stand komen door
terrestrische metingen of luchtkaarteringen. Het
grootste deel van de hermetingen gebeurt volgens
de conventionele methode. Voor enkele grote ge
bieden werd en wordt luchtkaartering toegepast
(o.a. omgeving stad Zwolle, een project in Zeeuws-
Vlaanderen). Verder worden er jaarlijks enkele tien
tallen plans gerealiseerd d.m.v. de voerstraal-
ngt 73
191
