b. de stads-en dorpsreconstructie;
c. afbraak of vernieuwing van krotten en slechte
woningen;
d. voorzieningen in het openbaar belang voor de
afvoer en behandeling van afvalwater.
Voor de laatstgenoemde categorie maatregelen a
t/m d behoeven geen bijzondere wettelijke regelin
gen te worden getroffen. Ze kunnen worden uitge
voerd met gebruikmaking van bestaande wettelijke
bevoegdheden, of met toepassing van bestaande
financiële regelingen.
Herverkaveling
De verkavelingstoestand, de ontsluiting, de water
beheersing en de bodemopbouw zullen worden ver
beterd. In beginsel wordt herverkaveling van toe
passing verklaard voor het gehele herinrichtings-
gebied. Bij wet worden uitgezonderd de gebieden
in Oost-Groningen waar ruilverkavelingen in uit
voering zijn. Hiermee wordt voorkomen dat twee
procedures betreffende het ruilen van grond met el
kaar worden vermengd. Eveneens kunnen gebieden
uitgezonderd worden waar geen herverkaveling
noodzakelijk wordt geacht.
Grondverwerving
Het herinrichtingsgebied is inmiddels door de Stich
ting Beheer Landbouwgronden tot aankoopgebied
verklaard. Afkoop toedelingsrechten is mogelijk.
Een belangrijk punt vormt de grondverwerving voor
niet-agrarische doeleinden. Overwogen is deze te
realiseren via een algemene aftrek. Afgezien van het
bedrijfsverkleinende effect van deze wijze van grond
verwerving, verzet zich hiertegen het gegeven dat de
elementen waarvoor grondverwerving nodig is, niet
gelijkmatig verspreid over het herinrichtingsgebied
voorkomen. Het gevolg hiervan is dat de rechten
op toedeling plaatselijk niet geheel kunnen worden
verwezenlijkt terwijl realisatie van een algemene
aftrek elders bemoeilijkt wordt door vaste topo
grafische grenzen zoals wegen en wijken (het speci
fieke veenkoliale verkavelingspatroon). Gelet op het
bovenstaande is in de wet een bijzondere onteige
ningsbevoegdheid opgenomen. In de te herverkave-
len blokken kan tevens een beperkte algemene af
trek toegepast worden voor de verwerving van grond
voor wegen en waterlopen voor de agrarische in
richting en de daarmee samenhangende voorzienin
gen. Volgens de wet kan deze aftrek maximaal 3%
bedragen; in de praktijk zal deze aftrek veelal ge
ringer zijn. Deze aftrek wordt in geld met de eige
naren verrekend.
Betreffende de onteigeningsbevoegdheid bleek het
niet mogelijk zonder meer een titel uit de Onteige
ningswet van kracht te verklaren. Ook tegen het
volgen van nutswetprocedures bleken grote prak
tische bezwaren te bestaan. De oplossing is gevon
den door in de Herinrichtingswet op te nemen, dat
zonder voorafgaande verklaring bij wet dat het al
gemeen nut onteigening vordert, onteigening kan
plaatsvinden van onroerende goederen, waarover
de beschikking verkregen moet worden ter ver
wezenlijking van een herinrichtingsplan. Uitgangs
punt is hierbij dat het algemeen belang van de ver
wezenlijking van herinrichtingsplannen in Oost-
Groningen en de Gronings-Drentse Veenkoloniën
wordt voorondersteld. Aanwijzing van de te ont
eigenen percelen bij Koninklijk Besluit vindt eerst
plaats nadat de streekplannen en daarop geënte
herinrichtingsplannen zijn vastgesteld. De gang van
de onteigening wordt daarna beheerst door het van
toepassing verklaren van een aantal bepalingen uit
de Onteigeningswet. De procedure komt overeen
met de procedure van onteigening ten behoeve van
waterstaatswerken.
fn de Herinrichtingswet is opgenomen dat onteige
ning ten behoeve van landschappelijke en recrea
tieve elementen, alsmede ten behoeve van de veilig
stelling en ontwikkeling van natuurgebieden niet
meer dan 3750 ha mag betreffen. De onteigening
geschiedt ten name van de Staat.
Herinrichtingsprogramma
De procedure van de herinrichting is als volgt ge-
gedacht. De door de Provincies op te stellen streek
plannen zullen in hoofdlijnen de te nemen maat
regelen en voorzieningen aangeven. De planolo
gische keuzen worden in de streekplannen verricht.
Vervolgens dienen de maatregelen en voorzieningen
concreet in uit te voeren plannen worden uitge
werkt. In het wetsontwerp is bepaald dat de te be
noemen herinrichtingscommissie voor het gehele
ngt 74
205
