V
punten die indertijd geplaatst zijn bestaan uit een
meter lange buis, die in een ruim gat werd ge
plaatst en die vastgezet werd door de onderste 60 cm
te cementeren. Na het storten van een laagje zand
in het gat werd een wijdere buis gezet en deannulaire
ruimte gevuld met een vaste olie. Het type vorstvrij
punt dat tegenwoordig wordt geplaatst bestaat uit
een dunnere roestvrij stalen buis waaraan een schijf
van hetzelfde materiaal is gelast met een doorsnede
van 20 cm. Het gedeelte van de buis boven de schijf
bevindt zich ook in dit geval in een oliebad. Door de
hoogte van de schijf te variëren hopen we er achter
te komen welke minimale diepte aangehouden kan
worden.
2.3 De nauwkeurigheidswaterpassingen
Wanneer ergens sprake is van bodemdaling moet
er gewaterpast worden: de oude en vertrouwde ma
nier om hoogten op verschillende plaatsen met el
kaar te vergelijken. De N.A.M. heeft dan ook sinds
1964 op uitgebreide schaal waterpasnetten gemeten
en laten meten. De eerste daarvan werd in de jaren
1964-1965 uitgevoerd door de Meetkundige Dienst
van Rijkswaterstaat.
In 1968 werd dit net van 350 km uitgebreid tot on
geveer 800 km. De eerste grote herhalingswater
passing gebeurde in de jaren 1968-1969. Tenslotte
werd in 1972 het gehele net weer gemeten en boven
dien uitgebreid, zodat alle trajecten tesamen nu
1250 km lang zijn (fig. 8). Bij de laatste grote water
passingen werd het veldwerk uitbesteed aan land
meetkundige bureaus, terwijl de Meetkundige
Dienst steeds voor de vereffening heeft zorggedra
gen. De resultaten van de metingen worden opge
nomen in het peilmerkenregister van de M.D. De
trajecten, die gewaterpast worden vallen samen met
het net van Rijkswaterstaat. Dit betekent dat van
deze bouten ook de geschiedenis bekend is en dus in
vele gevallen de stabiliteit.
Elke waterpassing wordt verbonden met een aantal
ondergrondse merken (O.M.), die als referentie
punten fungeren.
De middelbare fout per km waterpassing zoals die
volgt uit de verschillen tussen heen- en terugmeting
J—I r
Fig. 8. Waterpasnet Groningen.
ngt 74
197
