LANDINRICHTING NU
„Landinrichtingsactiviteiten van de overheid, zowel als van
de particulieren, worden in hoge mate bepaald door de tech
nologische, economische en maatschappelijke ontwikke
lingen, niet alleen in ons land, maar evenzeer in Europees en
zelfs wereldverband".
Aldus de directeur-generaal voor de landinrichting en
visserijen, ir. S. Herweijer, tijdens het symposium van de
Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij n.a.v. 50 jaar
Ruilverkavelingswet op 3 december jl. in het Jaarbeurs
congrescentrum.
Ir. Herweijer verwacht voor de toekomst voortgaande snelle
arbeidstijdverkorting en geen stabilisatie of terugschroeven
van de technologische ontwikkelingen. De ontwikkelings
programma's ter bevordering van de voedselproduktie wor
den versneld uitgevoerd. Over 5 a 10 jaar zitten we wellicht
weer in een overschotsituatie. Voor ons land voorziet de
heer Herweijer met name grote wijzigingen in het woon- en
werkklimaat. „De behoefte om te wonen in ééngezins
woningen in een rustige omgeving neemt snel toe. Ik acht dit
belangrijk en er is ruimte genoeg in ons land om deze wens
te vervullen."
Niet-agrarische invloeden
Na een korte schets van de snelle technologische verande
ringen die zich in de landbouw hebben voltrokken gaf ir.
Herweijer tevens enkele niet-agrarische ontwikkelingen aan,
die veranderingen in het landelijk gebied teweegbrengen,
zoals de uitbreiding van steden en dorpen, de industrie en de
daarbij behorende infrastructuur. De veranderde leef
gewoonten doen de behoefte ontstaan aan beter gespreide
mogelijkheden voor de openluchtrecreatie. Daarbij is het
accent verlegd naar voorzieningen dicht bij de steden en naar
maatregelen gericht op het instandhouden van landschappen
met kwaliteiten voor meer passieve ontspanning.
Landinrichting nu
De uitvoering van allerlei werken in het landelijk gebied is
de laatste jaren onderwerp van veel discussie, niet alleen ruil
verkavelingen maar ook andere plannen, zoals de aanleg van
wegen, buisleidingen of kanalen geven aanleiding tot soms
verhitte gedachtenwisseling. Het ministerie van landbouw en
visserij is daarbij niet alleen betrokken door de uitvoering
van ruilverkavelingen. Het is van belang te constateren, dat
de inhoud van de plannen voortdurend wordt aangepast bij
de veranderde inzichten op verschillend gebied.
Er wordt op dit punt nu ervaring opgedaan bij de voor
bereiding van ruilverkavelingsplannen, aan de hand van
voorlopige richtlijnen van de Centrale Cultuurtechnische
Commissie voor een procedure voor inspraak en publieke
discussie. De reacties van de betrokkenen zijn vooralsnog
duidelijk positief. Overigens is het de vraag of de „golven
van inspraak" van de laatste tijd op vele terreinen van ons
leven niet zo hoog zijn opgelopen, dat vele bestuurderen
amper meer „uitspraken" durven te doen.
In verschillende recente ruilverkavelingsplannen wordt
duidelijk gestreefd naar een inpassing van de nieuwe land
bouwkundige structuur met behoud en versterking van de
structuur van het bestaande landschap. Indien een duidelijke
beperking ten opzichte van het huidige agrarische gebruik
wordt nagestreefd ten behoeve van de belangen van land
schapsbehoud of natuurwetenschap zal aankoop veelal nood
zakelijk zijn.
Hoewel veel problemen veel gemakkelijker kunnen worden
opgelost, naarmate de Stichting Beheer Landbouwgronden
meer grond gebruiksvrij kan aankopen, gelooft ir. Herweijer
niet dat het juist zou zijn de S.B.L. een algeheel voorkeurs
recht te geven bij alle grondtransacties op het platteland. De
vrije particuliere ondernemingsgewijze agrarische produktie
zou hierdoor teveel van overheidswege worden beïnvloed en
de nationale economie en maatschappijstructuur niet ten
goede komen. Dit is overigens een politieke beslissing.
Landinrichtingswet
De overgang van ruilverkaveling naar landinrichting zal zijn
juridische begeleiding moeten krijgen met de overgang in de
wetgeving van de Ruilverkavelingswet 1954 naar de Land
inrichtingswet, een instrument om door inrichtingsmaat
regelen een bijdrage te leveren aan een optimaal gebruik van
de beschikbare ruimte.
In de wet zal, naar verwacht, ook de ruilverkaveling plaats
krijgen. Vanzelfsprekend zal de huidige ruilverkavelings
procedure zorgvuldig worden doorgelicht. Tevens kunnen
wellicht variaties worden ontwikkeld in de vorm van proce
dures voor projecten met geen of zeer weinig uit te voeren
werken (administratieve ruilverkaveling) óf voor een ver
snelde uitvoeringsprocedure voor gebieden met een relatief
eenvoudige problematiek.
Zoals bekend zal binnenkort de interdepartementale com
missie, belast met de voorbereiding van de Landinrichtings
wet een interimnota uitbrengen waarin de hoofdlijnen voor
deze wet ter discussie zullen worden gesteld. Het zal duidelijk
zijn, dat de Landinrichtingswet op een aantal hoofdpunten
moet verschillen van de Ruilverkavelingswet:
- verruiming van doelstellingen
- het regelen van de samenhang van de inrichting van het
landelijk gebied met de ruimtelijke ordening;
- het scheppen van ruimere mogelijkheden over grond te
kunnen beschikken;
- een verruiming van de mogelijkheden voor het tot stand
brengen van toereikende beheerssituaties;
- het tot uitdrukking brengen van de betrokkenheid van de
gehele bevolking bij de planvoorbereiding en de besluit
vorming;
- aanpassing van de besluitvorming aan de doelstellingen
van het landinrichtingsplan.
Naarmate de algemene belangen in een plan meer tot uiting
komen zal dit ook in de besluitvorming tot uiting dienen te
komen.
Zoals bekend zullen de beleidslijnen op lange termijn gegeven
worden in het structuurschema voor de landinrichting. In
verband hiermede heeft de minister van landbouw en visserij
besloten tot het ontwikkelen van een structuurvisie voor de
landbouw op langere termijn en van een visie op de instand
houding en uitbreiding van het bos.
Conclusies
Aan het slot van zijn rede vatte ir. Herweijer zijn betoog als
volgt samen in enkele conclusies:
- de reële loon- en salarisverhogingen versnellen het proces
van arbeidsproduktiviteitsverhoging bij voortduring. De
machinefabrieken en procesindustrieën spelen hierop geheel
in. De mechanisatie en automatisering van de akker- en
weidebouw, inclusief het houden van vee, neemt nog steeds
toe. De infrastructuur van het agrarisch platteland en de
gebouwen zullen hieraan coninu moeten worden aange
past. Alleen part-time boeren en beëindigers op termijn
kunnen zich wellicht veroorloven zich aan dit proces te
onttrekken.
- veel beleidswijzigingen op het terrein van de landinrichting
werpen hun schaduw vooruit, doordat in de dagelijkse
praktijk oplossingen worden gevonden, vooruitlopend op
de Landinrichtingswet;
- toepassing van de Ruilverkavelingswet wordt steeds moei
lijker. Een duidelijke onderlinge afstemming van de Wet
op de Ruimtelijke Ordening en de Landinrichtingswet is
nodig;
- voor zeer veel gebieden in ons land zal de landbouw de
ngt 75
23
