Automatisering bij de Afdeling Hydrografie van de
Koninklijke Marine
5e jaargang no. 2, februari 1975
P. van der Molen
1 Inleiding
Het belangrijkste produkt van de Afdeling Hydro
grafie is de zeekaart (fig. 1). De zeekaart is onmis
baar voor de zeeman om veilig te kunnen navigeren.
De belangrijkste elementen die een zeekaart bevat
zijn dan ook:
1. Een kaartnet van meridianen en parallellen met
een onderverdeling langs de kaartranden met
behulp waarvan de positie van het schip kan
worden uitgepast.
2. De kustlijn en op het land de vanuit zee kenbare
punten zoals bergtoppen, kustlichten, kerk
torens etc., ten opzichte waarvan de zeeman in
zicht van de wal zijn positie kan bepalen door
middel van op het kompas gemeten richtingen
(kompaspeilingen).
3. Gegevens over de zeebodem: diepte, grond
soort, gevaren zoals wrakken, gevaarlijke rotsen
onder water, e.d. alsmede belangrijke diepte-
lijnen.
4. Verankerde zeemerken, d.w.z. lichtschepen,
lichtboeien en andere betonning.
5. Kompasrozen voor het bepalen van de richting
van de uitgezette koerslijn of het overbrengen in
de kaart van verrichte kompaspeilingen.
6. Onderzeese telegraaf- en telefoonkabels en pijp
leidingen in verband met het ankeren op zee.
7. Positielijnen behorend bij een in een bepaald
gebied geldend elektronisch navigatiesysteem,
zoals DECCA, LORAN etc.
Het minuutblad (fig. 2) is het basisblad voor de zee
kaart. Dit blad geeft over de diepte van de zeebodem
zoveel informatie als mogelijk is. De kartograaf
beslist uiteindelijk welke informatie uit het minuut
blad op de zeekaart verschijnt.
De zeekaarten verschijnen op verschillende schalen
(doorgaans 1:50.000 tot 1:375.000), in de Merca
tor- of de Stereografische projectie. Het minuutblad
heeft een aanmerkelijk grotere schaal dan de zee
kaart (doorgaans 125.000, en in elk geval 2 maal zo
groot als de uiteindelijke zeekaart). Zo is een zee
kaart gebaseerd op een groot aantal minuutbladen.
Binnen de International Hydrographic Organiza
tion (waar Nederland lid van is), bureauhoudend te
Monaco, wordt gestreefd naar uniformiteit in zee
kaarten van de lidstaten; een grote mate van uni
formiteit werd reeds bereikt.
1.1 Gegevens verzamelen
Om de gegevens te verzamelen, die voor de pro-
duktie van een minuutblad noodzakelijk zijn, maakt
de Hydrografische Dienst gebruik van de Hr. Ms.
„Buyskes" en de Hr. Ms. „Blommendal" (fig. 3)
en hun sloepen (fig. 4), en van het oceanografisch
vaartuig Hr. Ms. „Onversaagd". De eerste twee
schepen zijn Noordzeeopnemers en zijn begin 1973
in dienst gesteld. Hr. Ms. „Onversaagd" blijft varen
als oceanografisch/hydrografisch vaartuig tot
±1976, waarna men verwacht het onlangs aanbe
stede oceanografisch opnemingsvaartuig Hr. Ms.
„Tydeman" in dienst te kunnen stellen.
SUMMARY
Automation at the Netherlands Hydrographic Service
This article describes the HYDRAUT system for the automatic drawing of a fairsheet,
used by the Netherlands Hydrographic Service.
Some insight is given in the method of data-logging, heave-compensation and the
depth selection procedure.
ngt 75
27
