Iets over digitale kaartvervaardiging bij de
Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat*
1 Inleiding
De Meetkundige Dienst (verder aan te duiden als
MD) is een klein onderdeel van de grote Rijks
waterstaat. De taak is heel kort te omschrijven als:
dienstverlening op landmeetkundig en meetkundig
gebied, in de meest brede betekenis, aan een ieder
binnen de Rijkswaterstaat die daaraan behoefte
heeft. Zo kan ieder ander onderdeel van de Rijks
waterstaat de hulp van de MD inroepen wanneer
er iets moet worden opgemeten, wanneer er een
technisch werk zoals een weg of kanaal moet wor
den uitgezet, wanneer er rekenwerk of tekenwerk
moet worden verricht, enz.
Binnen de Rijkswaterstaat bestaat er permanent een
grote behoefte aan kaarten t.b.v. zeer verschillende
doeleinden, met uiteenlopende schalen en met op
de meerdere doeleinden afgestemde kaartinhouden.
Daarbij is er een grote variatie in bladformaten en
wordt de bladligging van geval tot geval bepaald.
Figuur 1 geeft een paar karakteristieken van enkele
standaardkaarten die door de MD worden ver
vaardigd.
Alle situatiekaarten hebben één ding gemeen
schappelijk. In praktisch alle gevallen wordt voor
de vervaardiging ervan fotogrammetrie toegepast.
Slechts bij uitzondering wordt een kaart geheel
terrestrisch gemeten.
Aan het einde van de zestiger jaren werd de MD
geconfronteerd met de aanhoudende vraag naar
steeds meer kaarten. Daaraan kon met de beschik
bare mankracht en apparatuur niet of nauwelijks
worden voldaan. Er is dan ook gezocht naar arbeids
besparende werkmethoden om de kaartproduktie
te kunnen verhogen. Toen is begonnen met de
„digitale kaartering", gebaseerd op fotogramme-
trische inwinning en directe registratie op ponsband
van de te kaarteren gegevens. De procedure is in
figuur 2 schetsmatig weergegeven.
In het hierna volgende is de ontwikkeling van deze
methode beschreven, evenals de huidige werkwijze.
H. Rietveld
Fig. 1. Overzicht van de standaard-kaartproduktie van de
Meetkundige Dienst
kaart
schaal
te kaarteren
gebied
gemiddelde
produktie
per jaar
kaart-
reproduktie
door
oplage
verspreiding
revisie
periodieke
vernieuwing
grondkaart
1:1.000
1:500
strook van
300 a 400 m
breed
250
lichtdruk
enkele
binnen weg- aanvulling
ontwerpende met assen
dienst en grenzen
neen
beheerkaart
11.000
1:500
strook van
ca 100 m
breed
500
lichtdruk
enkele
binnen weg-
beherende
dienst
indien
gevraagd
neen
oever- en
kustkaart
1:2.000
15.000
110.000
zeereep
gedeelte
van duingebied
30
lichtdruk
enkele
binnen
beherende
en studie
diensten
ja
ja
rivierkaart
1:2.000
15.000
winterbed
-j-bandijken
25
lichtdruk
100 a 200
ambtelijke
diensten en
incidenteel
ja
11.000
1:2.500
van grote
rivieren
35
aantal
particulieren
hoogtekaart
Top. kaart
hoogte
punten
110.000
heel
Nederland
50
lichtdruk
30
ambtelijke
diensten en
particulieren
incidenteel
nog niet
Voordracht gehouden op het NVG-congres over „Automatisering van de kaartvervaardiging" op 17 oktober 1974.
ngt 75
115
