elders opgestelde grote computer, samen met tien
tallen andere gebruikers, kan op den duur onaan
vaardbare wachttijden en vertragingen opleveren.
Dat is bij een grote omvang van de kaartproduktie
niet acceptabel.
Het hele proces dient zich af te spelen in één
computer.
Om handwerk te besparen moeten één of meer
interactieve graphic displays, grafische beeld
buizen, worden gekoppeld aan de centrale com
puter. Daarmee kunnen de fotogrammetrische
modellen onderling worden aaneengesloten, kun
nen terrestrische en fotogrammetrische gegevens
worden gekoppeld, en kunnen gegevens in de be
standen worden ingebracht die door digitalisering
van bestaande kaarten zijn verkregen.
Het is van belang dat de displays de mogelijkheid
hebben een zgn. hard copy te leveren van een op
de beeldbuis weergegeven modeltekening. Daar
mee wordt een drumplotter overbodig gemaakt.
Het tekenen van de volledige kaarten kan blijven
geschieden op de nauwkeurige tekenmachine, die
niet aan de computer gekoppeld behoeft te
worden.
De fotogrammetrische instrumenten kunnen
voorlopig de te verwerken gegevens blijven regis
treren op ponsband, eventueel op magneetband
of cassetterecorder. In de toekomst zouden de
fotogrammetrische instrumenten aan de computer
gekoppeld kunnen worden en de informatie recht
streeks voor opslag en verwerking kunnen aan
bieden.
Eerst zal een computer met één display moeten
worden aangeschaft om het systeem operationeel
te maken. Pas daarna zal de digitale kaartpro
duktie kunnen worden uitgebreid. (Momenteel
worden slechts ca 25% van de kaarten digitaal
vervaardigd). Hoeveel displays uiteindelijk nodig
zullen zijn, is nog niet te overzien.
Gehoopt wordt ook andere kaarten dan grond
en beheerkaarten automatisch te gaan vervaar
digen. (Zie figuur 1).
Met behulp van de display kan meer aandacht
worden gegeven aan het uiterlijk van de kaart.
Verfraaiing van het produkt is echter geen doel
in zich.
- Het moet mogelijk zijn om, meer dan nu, aan
dacht te schenken aan kaartredactie. Dat is van
belang als naast de normaal gevraagde groot
schalige kaarten ook overzichtskaarten op klei
nere schalen worden verlangd.
- Het wordt niet nodig geacht de aanwezige digitiser
aan de computer te koppelen.
- Wegontwerpers hebben behoefte aan een digitaal
terreinmodel ten behoeve van de berekening van
grondverzethoeveelheden. Dit betekent dat van
grote aantallen maaiveldpunten de x, y en z digi
taal moeten worden vastgelegd. De situatie-
gegevens die ten behoeve van digitale kaartver
vaardiging worden vastgelegd zouden een aanzet
kunnen vormen tot het gewenste terreinmodel.
11 De veranderende taak van de tekenaars
In de loop van de jaren is een deel van het oor
spronkelijke handwerk op de tekenafdeling over
genomen door de computer en de tekenmachine.
Het werk dat er voor in de plaats is gekomen, is
niet voor ieder even interessant gebleken. Meerderen
die bijna uitsluitend grafisch hebben gewerkt en ge
dacht, voelen zich niet helemaal gelukkig met het
meer numerieke werk van nu. Ze ervaren de ver
anderingen als een achteruitgang en het is denkbaar
dat ze met minder arbeidsvreugde hun werk zouden
verrichten als ze gedwongen zouden worden volgens
geheel nieuwe methoden te gaan werken.
Anderen hebben geen moeite met de meer nume
rieke aanpak van tegenwoordig.
Als over enkele jaren, na de realisering van het in
paragraaf 10 geschetste systeem, de omvang van de
automatische kaartproduktie kan toenemen, zal de
hoeveelheid handwerk verder afnemen. Daarvoor
in de plaats komt onder meer het werken met en
rondom de grafische beeldbuizen. Het is nood
zakelijk alle mensen die daarbij betrokken zullen
worden tijdig op hun nieuwe taken voor te bereiden.
Voor diegenen voor wie straks geen werk (van
niveau) op de tekenafdeling is te verrichten, dient
ander werk te worden gevonden.
Een aantal maanden geleden is er een belangstellings-
onderzoek ingesteld onder het volledige personeel
van de MD. Aan de hand van de verkregen gegevens
ngt 75
