tracé-parametershierin treffen we een verrassende
structuurverwantschap aan met het puntsbepalings-
model van een gesloten veelhoekéén van de redenen
waarom ik ook dit aspect in mijn beschouwing wil
betrekken, hoewel het ontwerpen van tracé's natuur
lijk niet te beschouwen is als een kartografisch
onderwerp.
2 De uitgangssituatie
2.1 De afdeling GeodesieReprografie en
technische Dokumentatie van NS (Ww 1.3)
De afdeling is een onderdeel van de Dienst van Weg
en Werken, temidden van een aanzienlijk aantal
andere afdelingen, die ieder een stukje civiele tech
niek behartigen.
De Dienst van Weg en Werken op haar beurt is weer
een klein onderdeel (zoniet qua omzet, dan toch wel
qua personeelsaantal) van het totale NS-bedrijf.
Ww vervult, met enkele andere technische en admi
nistratieve diensten, een ondersteunende rol ten
opzichte van het grote gebeuren van het laten rijden
van treinen en verkopen van kaartjes, het NS-
bedrijf zoals u als klant dat waarneemt (een „over-
bepaalde waarneming", naar ik hoop).
De afdeling Geodesie bestaat uit een binnendienst
van ongeveer 12 tekenaars en 5 landmeter-rekenaars,
en 9 meetploegen van 3 man, die tezamen het hele
land bestrijken. De taakstelling is voornamelijk:
begeleiding van civieltechnische werken(waaronder
de werken t.b.v. derden, zoals viaducten), leveren
van kaarten en andere meetkundige gegevens voor
planning en uitvoering van spoorwegwerken, (baan-
verleggingen, emplacementsreconstructies, en zo
waar, nieuwbouw!) en het kadastraal beheer van de
grondeigendom van NS.
2.2 Ontwikkeling van computersystemen bij NS
Vervolgens een blik op de organisatie van de ont
wikkeling en exploitatie van computersystemen bij
NS: het gehele voor automatisering vatbare bedrijfs-
gebeuren is opgedeeld in een aantal zgn. Systeem-
gebieden, bijvoorbeeld:
- Aktiva en Onderhoud
- Goederendienst
- Treindienst
- Investeringen (etc.).
Deze systemen worden ontwikkeld door project
groepen, samengesteld uit functionarissen van de
opdrachtgevende afdeling van NS, en functionaris
sen van de „dochter" CVI (Centrum Voor Infor
matieverwerking). Het CVI beheert ook de appara
tuur, en heeft de uitvoering van de systemen in han
den. Aan dit patroon onttrekken zich slechts de tech-
nisch-wetenschappelijke computeractiviteiten: zij
zijn samengevoegd in het zogenaamde Systeem Niet-
geïntegreerde Toepassingen. Dit betreft vakgebieden
als werktuigbouw, civiele techniek (mechanica),
operations analysis, landmeetkunde. Hier vinden de
systeemontwerp- en programmerings-activiteiten
over het algemeen juist binnen de betreffende afde
ling van NS plaats. Wel wordt in principe gebruik
gemaakt van CVI-apparatuur (balieverkeer). Ten
behoeve van deze activiteiten staat bovendien een
IBM 1130computer (16K.) ter beschikking, die door
de gebruikers zélf wordt bediend.
Hiermee is de startsituatie geschetst van het auto
matiseringsproject op landmeetkundig gebied zoals
die lag in 1971 aanwezigheid van een Reg Elta; een
direct toegankelijke kleine computer en een via
balieverkeer toegankelijke drumplotter en grotere
computer (Siemens 4004). Een flatbedplotter was
besteld en zou in 1972 geleverd worden (Calcomp
738). We zijn dus begonnen onszelf te leren
FORTRAN te gebruiken, met de IBM 1130 te
stoeien en een ponsbandlezer te bestellen voor de
IBM 1130. Zo zijn we langzamerhand gestart.
Wat stond ons daarbij voor ogen?
In het algemeen: het bruikbaar maken van die
registrerende tachymeter.
Bruikbaar waarvoor?
3 De doelstelling
In eerste instantie werd aangeknoopt bij de min of
meer acute behoefte aan natuurlijke paspunten,
t.b.v. de uitwerking van luchtfoto's door zgn. „hoog-
tekenen", een methode die bij NS juist in de voor
gaande jaren in zwang was geraakt. Langzamer
hand, al bouwend en bijschavend is de doelstelling
vanuit dit startpunt geëvolueerd: een evolutie, die
ik zou willen karakteriseren in vier fasen:
1. (1971) snelle produktie van paspunten
2. (1972) verwerking gecodeerde detailmetingen
106
ngt 75
