gegevens een uitgebreide eliminatie van fouten
plaats (zie ook Kröll [5]).
De in de praktijk reeds toegepaste methoden van
automatisch verzamelen van gegevens bij de Rijks
waterstaat (zie v. d. Hout [3] en Aalders [1]), en bij
„Ministry of Transport and Communications" (zie
MacLeod [6] en [7]), bewijzen dat de daarbij ge
bruikte, niet programmeerbare registratieappara-
tuur, niet alleen geschikt is voor het meten van ge-
isoleerde punten, maar ook voor het verzamelen
van topografische gegevens.
Het staat echter wel vast, dat daarbij veel comfort
ontbreekt voor de operateur en bovendien moet een
deel van de correcties later (d.w.z. in de werkfase
van de mutatie der gegevens) gedaan worden. Dit
is een economisch nadeel, omdat vaak niet alleen
een hermeting nodig is, maar deze fouten later nog
eens geïdentificeerd moeten worden.
Voor een economische mutatie van gegevens is een
interactieve methode noodzakelijk, omdat alleen
deze de mogelijkheid geeft meteen het effect van de
gewenste veranderingen op het beeldscherm waar
te nemen. De programma's voor de interactieve
mutaties worden niet alleen gebruikt voor de con
trole en de correctie van de gegevens, maar ook
voor het inwerken van terrestrische bijmetingen en
voor de bijhouding der kaarten (zie ook Kröll [5]).
Deze en andere voorwaarden (in het kader van deze
publikatie kan slechts een summier overzicht ge
geven worden) hebben het aanschaffen van de vol
gende instrumenten en de ontwikkeling van een doel
matig complex van programma's ten gevolge gehad
- Zeiss Planicart kaarteringsinstrument
- Instronics Gradicon digitaliseertafel
- Tektronix 611 beeldscherm
- Dynamap interfaces, voor de overgang van sig
nalen van de gereedschappen voor de verzame
ling en mutatie van gegevens naar de reken-
apparatuur
- Digital Equipment Corp. PDP 8/e rekenautomaat
met 8 k centraalgeheugen, magneetschijf met een
capaciteit van 1,6 miljoen woorden en een mag
neetbandeenheid met 9 sporen en 800 bpi.
De programma's zijn modulair te gebruiken onder
delen voor verschillende werkfasen:
- digitalisering van grafisch materiaal (twee dimen
sies) met de Gradicon (zie fig. 1)
- digitalisering van fotogrammetrische modellen
(drie dimensies) met de Planicart (zie fig. 2)
- twee- en drie-dimensionale coördinatentransfor
maties
- omvorming van digitale gegevens van 3 dimensies
naar 2-dimensionale projecties voor correctie en
mutatie van het bestand met behulp van het
beeldscherm
- interactieve mutatie van het bestand van gegevens
(zie fig. 3)
- verandering van het formaat en van de structuur
der gegevens
- algemene voorbereiding van de gegevens voor het
kaarteren met automatische tekentafels (vooral
voor de symbolisering)
- produktie van magneetbanden, met aanwijzingen
voor de verschillende automatische tekentafels
- formaatveranderingen voor het gebruik van de
gegevens in een databank
(zie ook Boyle, Kröll [2] en [5]).
Met dit geïntegreerde systeem is het mogelijk alle
in de praktijk voorkomende opdrachten uit te
voeren, materiaal voor een marktonderzoek te ver
zamelen en de verdere uitbreiding van het systeem
te plannen. Voor de eerste fase van de realisering
van 't systeem was het noodzakelijk de kosten voor
ngt 75
iNIGAftf E2
Fig. 2. Het verzamelen van topografische informaties of
meting van geïsoleerde terreinpunten in drie dimen
sies met de Planicart of Planimat „online" met een
computer.
139
