zal op analoge gronden als een interpolatiemethode
moeten worden beschouwd.
Eerder werd melding gemaakt van gegevens ont
leend aan de satellietgeodesie. Het betreft hier
meting van de invloed van onregelmatigheden in het
zwaartekrachtsveld van de aarde op de in eerste
benadering ellipsvormige satellietbanen. De uit
komsten blijken een uitermate belangrijke bijdrage
aan de gravimetrische geodesie te geven.
Dit is slechts een indicatie van het toenemend belang
van de satellietgeodesie voor geodesie en geofysica,
de steeds betere metingen verraden de aanwezigheid
van processen die zich in de aarde afspelen.
In het ook steeds meer verfijnde rekenmodel worden
meestal geometrische en gravimetrische elementen
samengevoegd tot een zogenaamd dynamisch model.
Toch blijkt dit rekenmodel tegenstrijdigheden te
vertonen. Niet groot, maar van een orde die moge
lijkerwijs indicatie is van het verwaarlozen van
modelverfijningen zoals hier besproken. Interessant
genoeg om deel te nemen aan de komende discussie
ter oplossing van dit probleem.
Getracht is een beeld te schetsen van een aantal
aspecten van de geodesie. Onvolledig uiteraard, maar
wel een beeld waaruit moge blijken dat geodetisch
werk in mondiaal, in regionaal of in lokaal verband
steeds weer gelijke trekken toont. Gelijk de onder
stelde basis van algebra's met ruis- en betrouwbaar
heidsberekeningen, gelijk de mens in keuze van
doelstelling en model, in contact met medemens en
natuurgebeuren, in toetsing op fouten in hande
lingen en model, fouten in grotere getale en meer
afhankelijk van de persoon dan voorheen wel werd
vermoed.
Een beeld begonnen en beëindigd met beeldvorming
van de aarde in vogelvlucht. Een vlucht van gedach
ten tevens, verderbouwend en toetsend aan gedach
ten van anderen. Gedachten te vergelijken met
vogels, moeilijk te vangen, lastig te ordenen, altijd
met velen, soms verwant maar veelal verschillend.
En toch een patroon vermoedend, zoals de vogels
op een herfstige najaarsdag reppend naar het zuiden
zullen convergeren naar bepaalde doelen. Weer
stand en selectie zullen de gelederen dunnen, men
vraagt zich af welke vogels de reis kunnen vol
tooien en welke vogel de baltsvlucht van het voor
jaar mag beleven.
Aantekeningen
1. Een voortreffelijk overzicht van huidige werkwijzen in de
(hogere) geodesie wordt gegeven in:
Torge, W., Geodasie - Sammlung Göschen 2163. Walter
de Gruyter, Berlin/New York, 1975.
2. Voor aspecten van landmeetkunde en geodesie die in deze
voordracht minder of niet ter sprake komen, wordt ver
wezen naar:
Lustrumboek „Snellius" 1970-1975, uitgegeven door het
Landmeetkundig Gezelschap „Snellius", Delft, 1975.
3. Zie voor nadere toelichting de bijdragen van L. Aardoom,
W. Baarda en J. van Mierlo in:
Progress in Geodynamics, Proceeding of the national
symposium on Geodynamics held in Amsterdam, April
3-4, 1973 - North-Holland Publishing Company, Am
sterdam/New York, 1975.
Een zeer leesbaar overzicht geeft:
Aardoom, L., Ruimtelijke geometrie met toepassingen -
Delftse Universitaire Pers, 1974. Nederlands Geodetisch
Tijdschrift 4, No. 3, maart 1974.
26
4. Voor een overzicht van de theorie en verdere verwijzing
naar literatuur, zie men:
Baarda, W., S-transformations and criterion matrices -
Neth. Geod. Commission, Publ. on Geodesy, New Series,
Vol. 5, No. 1, Delft, 1973.
5. Hotine, M., Mathematical Geodesy. ESSA Monograph
2 - U.S. Department of Commerce, Washington, 1969.
6. Objectruis wordt hier gezien als gevolg van een meet
proces. Bij een mogelijke toepassing van de theorie der
stochastische processen, zou objectruis wellicht als varian-
tie van een signaal kunnen worden opgevat.
7. Kuhn, T. S., The structure of scientific revolutions - The
University of Chicago Press, 1962, 1970. Ned. vert.: De
structuur van wetenschappelijke revoluties - Boom,
Meppel, 1972.
8. Graaff Hunter, J. de, The figure of the earth from gravity
observations and the precision obtainable - Phil. Trans,
of the Roy. Soc., Ser. A, No. 743, Vol. 234, London, 1935.
9. Molodenskii, M. S., Grundbegriffe der geodatischen
Gravimetrie- VEB Verlag Technik Berlin, 1958 (vertaling
van russische publikaties, Moscou, 1945 en 1948).
ngt 76
