In het volgende wil ik het echter niet hebben over
de dingen die we van andere disciplines lenen, maar
praten over zaken die wij als geodeet afleveren, aan
de wetenschap, aan de maatschappij. Het zal gaan
over de doelstellingen van ons vakgebied, en over
vakgebieden waar we normen aan kunnen ontlenen
voor ons handelen.
4.2 Hoofddoelstellingen van de geodesie: de
geofysische, de civiel-technische en de
juridisch-planologisehe
4.2.1 Inleiding
Uit alles blijkt, dat de verschillende deelgebieden
van de geodesie hun aktiviteiten richten op zeer uit-
eenliggende doelen. Dat is jammer, omdat op die
manier een gemeenschappelijke gespreksbasis moei
lijk te vinden is, ook al doordat vaak ook een heel
andere taal gesproken wordt (wiskundig versus juri-
disch-bestuurlijk). Van een echte geodetische cultuur
is eigenlijk geen sprake (vroeger had je wel een echte
landmeterscultuur, maar die gaat verloren doordat
geodetisch ingenieurs meestal niet meer meten),
met alle gevaren van dien voor onze beperkte be
roepsgroep en voor een instituut waar alles onder
één dak zit: de Afdeling der Geodesie.
Maar als zo vaak in de maatschappij gebeurt, zijn
de bindende krachten tot nu toe nog altijd sterker
geweest dan de uiteendrijvende.
Er kunnen in de geodesie grofweg drie hoofddoel
stellingen worden onderscheiden: de geofysische,
hoofdzakelijk gekoppeld aan de hogere geodesie,
de civieltechnische, met sterke bindingen vooral met
de lagere geodesie en, minder, vastgoedsystemen en
planologische geodesie, en ten slotte de juridisch-
planologisehe, die door vastgoedsystemen, planolo
gische geodesie, recht en een beetje de kartografie
wordt aangehangen.
4.2.2 De geofysische doelstelling
Vroeger werd de vorm van de aarde hoofdzakelijk
bepaald ten behoeve van berekening en kaartering
van grote triangulatienetten. Door de ontwikkeling
van de satellietgeodesie echter verschuift momenteel
de belangstelling van bepaling van de vorm van de
aaide naar de bepaling van de verandering van die
vorm. Het aardoppervlak is constant in beweging
onder invloed van in- en uitwendige krachten, en
deze bewegingen kunnen nu door zeer verfijnde
meetmethoden worden geconstateerd. De resul
taten van de satellietgeodesie kunnen, in combinatie
met zwaartekrachtsmetingen en terrestrische me
tingen (bijvoorbeeld bij breuken in de aardkorst)
informatie verschaffen voor de ontwikkeling en
toetsing van geofysische theorieën over de opbouw
van de aardkorst en van de processen die zich daar
in afspelen. De kennis van deze theorieën kan weer
van belang zijn bij de voorspelling van aardbevingen.
4.2.3 De civieltechnische doelstelling
Bij deze doelstelling denk ik vooral aan metingen
ten behoeve van de uitvoering van allerlei tech
nische werken: wegenaanleg, tunnelbouw, plaatsing
van booreilanden, enz., enz. Werkzaamheden als
deze worden uitgevoerd door de Meetkundige
Dienst van Rijkswaterstaat, landmeetkundige dien
sten van Provinciale Waterstaat en gemeenten,
landmeetkundige afdelingen van grote bouwonder
nemingen en oliemaatschappijen. Ze omvatten zo
wel de opmeting van bestaande situaties als het uit
zetten van de uit te voeren werken, inclusief de
maatvoering. Omdat vaak met geprefabriceerde
onderdelen wordt gewerkt (tunnels, viaducten)
komt het er nogal nauw op aan.
Een andere landmeetkundige activiteit met een
duidelijke civieltechnische doelstelling is de defor
matiemeting. Hierbij gaat het erom aan te tonen of
een bouwwerk, bijvoorbeeld een stuwdam, ver
schoven of van vorm veranderd is en zo ja, hoeveel.
Net zoals bij de geofysische doelstelling worden hier
landmeetkundige gegevens gecombineerd met die
uit andere bronnen.
4.2.4 De juridisch-planologisehe
doelstelling
Hierbij denk ik aan het verschaffen van allerlei vast
goedinformatie, waaronder met name de rechten
op grond, ten behoeve van rechtszekerheid, bestem
ming, ruimtelijke planning en beheer, en aan onze
aktiviteiten bij het plannen en begeleiden van ver
anderingen in de relatie mens-grond. Het gaat hier
niet zozeer om de uitvoering van concrete tech
nische werken in het terrein, maar meer om de ad-
174
ngt 77
