looptijdmeting voornamelijk moet worden gezocht
in verbetering van de detectietechniek.
Praktische mogelijkheden daarvoor zijn:
- registratie en analyse van de volledige vorm van
de uitgezonden en terugontvangen lichtimpulsen.
Aan deze verbetering wordt momenteel gewerkt.
- Verkleining van de gebruikte pulslengte.
Deze verbetering is gepland voor 1979/1980.
Toepassing van pulsvormanalyse kan de meet-
precisie mogelijk opvoeren tot ca. 0,7 nanoseconde
10 cm).
Op langere termijn zou door verkleining der puls
lengte en toepassing van verbeterde detectietech-
nieken de precisie wellicht beneden 0,3 nsec zijn te
brengen. Op gemeten looptijden tot 7.10"2 sec
10000 km) betekent dit een meest gunstige rela
tieve precisie van 5.10-9. Hiermee vergeleken is de
instabiliteit van de frequentiestandaard volstrekt
verwaarloosbaar.
Hieruit kan worden geconcludeerd dat het schaal-
begrip in het meetproces op zodanige wijze is ge
definieerd dat in vergelijking tot de meetprecisie, de
waarnemingsuitkomst kan worden geacht betrek
king te hebben op de internationaal gedefinieerde
eenheid van tijd.
Deze eigenschap van het meetproces brengt ook
met zich mee dat de meetprecisie grotendeels on
afhankelijk is van de looptijd die men meet. Wel zou
er bij toenemende looptijd enige verslechtering in
de pulsvorm kunnen optreden, maar tot die con
clusie geven de tot nog toe behaalde resultaten geen
aanleiding (vergelijk in figuur 2 Lageos (ca. 6000
km) met één der andere satellieten (ca. 1000 km)).
Lichtsnelheid
De moderne waarde van de lichtsnelheid wordt be
paald uit een combinatie van metingen van fre
quenties en golflengten met een precisie die ligt
binnen de scherpte van definitie van de lengte
eenheid [1], De lichtsnelheid is dus zeker goed ge
noeg om opgevat te worden als een niet-stochas-
tische transformatieparameter voor de transfor
matie van looptijd (t) naar afstand
Kenmerkend voor de situatie is, dat frequentie
metingen meettechnisch gezien relatief belangrijk
nauwkeuriger uitvoerbaar zijn dan lengtemetingen.
Men kan zich afvragen of de lengteenheid als zo
danig dan nog veel betekenis heeft, sinds veel
lengtemeetprocessen zijn vervangen door looptijd
metingen.
Samenvattend concluderen we dat dit looptijd
meetproces is op te vatten als tijdintervalmeting of
lengtemeting tegen een operationeel en internatio
naal voldoende scherp gedefinieerde schaal.
4 Internationale samenwerking, meetcampagnes
Satellietgeodesie is een aktiviteit die meestal over
politieke grenzen heen moet worden beoefend. Zin
volle gecoördineerde metingen vanuit stations kun
nen alleen verricht worden bij onderlinge afstanden
van minstens enige honderden kilometers. Dit be
tekent dat meetprojecten in internationaal verband
moeten worden uitgevoerd.
Cameraprojecten
Reeds vanaf het begin van de Nederlandse aktiviteit
op het gebied der satellietgeodesie heeft de afdeling
bijdragen geleverd aan dergelijke meetcampagnes.
Dit begon met de West European Satellite Trian-
gulation (WEST) met camerawaarnemingen vanaf
1966. Voorts werd in wereldwijd verband met derge
lijke metingen deelgenomen aan het Amerikaanse
National Geodetic Satellite Project (NGSP) en het
International Satellite Geodesy Experiment.
Fig. 3. Intensiteitsverdeling van de lichtimpuls.
discriminator
Yv. k niveau
1 N i\
0 2 4 6 8 10 nanoseconde
Overigens zou deze transformatie weinig zinvol zijn als de
precisie van de gemeten looptijd relatief uitgaat boven die
van de definitie van de lengte-eenheid. Dit is bij de onder
havige looptijdmetingen voorlopig nog niet het geval,
hoewel de grootte-orden bij verre satellieten niet veel meer
verschillen.
ngt 78
27
