de waarneming van één enkele passage gelijktijdig
op twee stations om de relatieve positie te vinden.
Bovendien werd in het begin alleen een twee
dimensionale berekening toegepast waarbij de Z
van buitenaf werd ingevoerd als een bekende groot
heid.
Via een 3-dimensionale bepaling van coördinaten-
verschillen van twee stations door het waarnemen
van een groot aantal passages, kwam het tot een
zelfde procedure maar dan niet van twee maar van
meerdere stations.
Door Kouba is een combinatie toegepast tussen de
translocatie en onafhankelijke meervoudige enkel-
puntsbepaling nl. de multistation solution (het z.g.
Geodop programma). De waarnemingsstations
opereren onafhankelijk, op één of twee stations na
waar conósu wordt waargenomen om verbinding te
leggen tussen de rest van de stations. De berekening
echter geschiedt simultaan. Deze oplossing brengt
de correlatie in rekening tussen de stations. De om
loopparameters van de satellieten worden als ge
geven beschouwd (behalve hun geschatte covariantie-
matrix).
Tenslotte kent men de „Short Are" methode waarbij
de omloopparameters als onbekenden worden inge
voerd. De methode werd voor het eerst toegepast
door Duane Brown in combinatie met de C.I.D.-
waarnemingen.
6 Toepassingen en nauwkeurigheid
6.1 Praktijkvoorbeelden
De volgende voorbeelden die een indruk kunnen
geven van de toepassingen van Dopplersatelliet-
plaatsbepalingen zijn projecten die door KLM
Aerocarto zijn uitgevoerd in achtereenvolgens
Libye, Liberia en Suriname (zie fig. 7, 8, 9). De ver
gelijking van juist deze drie projecten is interessant
omdat ze:
a. met enige tussentijd werden uitgevoerd nl. resp.
in 1976, 1977 en 1978, waardoor eerder opge
dane ervaringen gebruikt konden worden in een
volgend project
b. met een tamelijk hoge nauwkeurigheid dienden
te worden uitgevoerd nl. resp. 3 m in cp en X,
3 m in cp, X en h en 1 m in <pX en h
c. een redelijk representatieve indruk geven van de
operationele mogelijkheden gezien de vrij lage
geografische breedten waarop werd waargeno
men, waardoor de frequentie van de satelliet
passages om economische redenen geen onbe
perkt groot aantal waarnemingen toeliet
d. werden uitgevoerd in „gunstige" en „ongunstige"
terreintypen (woestijn, savanne en dicht oer
woud)
e. grote gebieden beslaan (enkele honderden kilo
meters lang en/of breed)
f. uitgevoerd werden in samenwerking met Duane
C. Brown, die algemeen als zeer deskundig op
het gebied van Dopplersatellietmetingen wordt
beschouwd
g. alle drie „commercieel" uitgevoerd zijn, d.w.z.
dat invloed van de factoren tijd, prijs en resultaat
tegen een meer conventionele opzet dienden te
worden afgewogen.
Korte beschrijving van ae projecten
A. Libye (mei 1976)
ln het kader van een project t.b.v. aeronautische
kaartering en documentatie voor de Burgerlijke
Luchtvaart in Libye kreeg KLM Aerocarto op
dracht ondermeer 16 luchtvaartnavigatiebakens te
bepalen in coördinaten cpX). Volgens de inter
nationale specificaties (ICAO) moeten deze bakens
bekend zijn „to the nearest minute".
KLM Aerocarto verkoos de punten te meten door
middel van Dopplersatellieten-plaatsbepaling. Het
Libysche Survey Department, adviserend aan Civil
Aviation, stelde voor, nu toch eenmaal gebruik ge
maakt zou worden van deze methode, de nauw-
keurigheidseisen te verzwaren om tot een soort
„nuldeorde basisnet" te komen.
De betrokken punten liggen verspreid over het ge
hele land (±1400x1100 km). Het terrein bestaat
in hoofdzaak uit zand- en steenwoestijn, behalve
langs de kust en in enkele oasen waar begroeiing is.
Overeengekomen werd de metingen zodanig op te
zetten en uit te voeren dat een relatieve nauw
keurigheid (punten onderling en t.o.v. een basis
station) van beter dan 3 meter (standaardafwijking)
gehaald zou worden. De afstand tussen basisstation
29
ngt 79
