Juridische basis voor Landinformatiesystemen
J. L. G. Henssen
1 Inleiding
Het doet mij bijzonder genoegen dat bij de behande
ling van de landinformatiesystemen op dit sympo
sium naast technische aspecten ook de behandeling
van juridische aspecten haar plaats heeft gekregen.
Ik zeg dit nadrukkelijk omdat naar mijn ervaring bij
de behandeling van het onderwerp landinformatie
systemen veelal - soms ten onrechte - de technische
aspecten overwegend aandacht krijgen. Door onder
meer ook juridische elementen op dit symposium
aan de orde te stellen, hebben de organisatoren zon
der meer onderstreept dat landinformatiesystemen
systemen zijn die een aantal vragen oproepen welke
door een multi-disciplinaire benadering tot een op
lossing moeten worden gebracht.
2 Omschrijving van enkele begrippen
Ik meen dat het gewenst is nader aan te geven wat
in deze verhandeling bedoeld wordt met landinfor
matiesystemen en waarom deze systemen geauto
matiseerd zijn of dienen te worden, alsmede wat in
deze voordracht wordt bedoeld wanneer over juri
dische basis wordt gesproken.
Onder landinformatiesystemen versta ik systemen
die gegevens over geografische eenheden bevatten.
Aan deze gegevens kunnen particulieren of over
heidsinstellingen voor het behartigen van de speci
fiek aan hen toevertrouwde belangen informatie ont
lenen. Het essentiële kenmerk van deze geografische
eenheden is dat zij een vaste plaats hebben ten op
zichte van het aardoppervlak. Dit impliceert dat zij
op een kaart kunnen worden afgebeeld en dat zij
het uitgesproken middel zijn om hieraan gegevens
te koppelen of toe te voegen die afzonderlijk of in
combinatie met elkaar administratieve, juridische,
technische, economische, statistische, fiscale of be
stuurlijke informatie geven.
Het is vooral de overheid die voor het uitoefenen
van haar publiekrechtelijke taak, die door de maat
schappelijke ontwikkelingen steeds meer complex
wordt, over informatie moet kunnen beschikken met
betrekking tot de grond. Deze informatie met be
trekking tot de grond dient juist, volledig en be-
trouwbaar te zijn; tevens dient zij in grote hoeveel
heden en in bepaalde verbanden op snelle wijze be
schikbaar te zijn. Dit alles kan thans bereikt worden
door automatisering van het opslaan en verwerken
van de desbetreffende gegevens.
Wil een landinformatiesysteem het doel bereiken,
waarvoor het wordt opgebouwd, dan zullen - omdat
de overheid zich hiermee belast als hoedster van het
algemeen belang - door de overheid als bevoegd ge
zag regels of richtlijnen moeten worden gesteld en
gegeven met betrekking tot het verkrijgen, verwer
ken en verstrekken van gegevens. Hierin dient o.m.
te worden geregeld
a. de verhouding overheid-burger, waarbij het ge
wicht van algemene en individuele belangen te
gen elkaar moet worden afgewogen en waarbij
verplichtingen kunnen worden opgelegd;
b. de organisatiestructuur van de overheidssector,
specifiek voor dit onderwerp bezien;
c. voorzieningen van administratiefrechtelijke
aard die nodig kunnen zijn om een doelbewuste
en efficiënte ordening door de overheid van de
informatievoorziening en -systemen gestalte te
geven.
Het is in dit verband goed denkbaar dat naarmate
vooral de overheid meer informatie nodig heeft voor
haar bestuurlijke taken en zij daartoe meer informa
tiesystemen opbouwt, er ook in toenemende mate
behoefte is bij andere organen, om ook van deze in
formatiebronnen gebruik te kunnen maken.
Hoe deze regelingen en richtlijnen er uiteindelijk
precies zullen uitzien zal per land al naar gelang de
staatkundige en staatsrechtelijke structuur kunnen
verschillen. Tevens is men hierbij o.m. afhankelijk
van factoren als ontwikkeling van de apparatuur,
behoefte aan gegevens, het aantal gebruikers. De
uiteindelijke vormen van deze regelingen en richtlij
nen zullen pas definitief gestalte kunnen krijgen wan
neer de ontwikkeling van deze informatiesystemen
feitelijk, althans meer dan nu voorzien kan worden,
is uitgekristalliseerd. Wel is het zo dat zoals zal blij
ken zich nu reeds duidelijk een aantal basiselemen
ten aftekenen die om een wettelijke regeling dan wel
om richtlijnen vragen. De strekking van de regels
die al dan niet in wetten, delegatie-regelingen, mi
nisteriële beschikkingen of algemene richtlijnen zijn
Lezing gehouden op het Symposium over „Land Informa
tion Systems" in Darmstadt, 16 oktober 1978.
46
ngt 79
