ngt 79
Vóór 1962 werd door de kleine en middelgrote gemeen
ten als ondergrond voor het „uitbreidingsplan" bijna al
tijd de kadastrale kaart gebruikt. Zo bijvoorbeeld het
bestemmingsplan „De Greiden", dat is getekend op een
kadastrale kaart schaal 1:2500. Dit gebied is ruim 150 ha
groot en telt 4000 woningen. In 1968 is met dit plan
gestart. Het is gebleken dat de kadastrale ondergrond
meer dan eens problemen geeft, terwijl de topografie
bijna geheel ontbreekt.
Mogelijk mede als gevolg van de hoge tot zeer hoge
grondprijzen werd in 1962 de Wet Ruimtelijke Ordening
van kracht. Bij deze wet verviel het „uitbreidingsplan"
en werd het „bestemmingsplan" ingevoerd. Naast de
planologische voorschriften werden eisen aan de exploi
tatie van het bestemmingsplan gesteld. Als basis voor een
bestemmingsplan is door de veranderde inzichten wat
betreft de planologische aspecten en de financiële risico's,
de kadastrale kaart 1:2500 niet langer te gebruiken.
Ook de bestektekeningen voor de straataanleg kunnen
echter niet op schaal 1:2500 worden gemaakt. Het ge
heel zou veel te onduidelijk worden. De bestektekeningen
worden daarom steeds op schaal 1:1000 gemaakt. Ge
volg: men bleef aan het meten, en het uitgangspunt was
steeds een bestemmingsplan op de onbruikbare schaal
1:2500.
Nadat het plan „De Greiden" was vastgesteld, en de
exploitatierekening was goedgekeurd, werd in de oost
west richting nog een meetfout van 20 m ontdekt, die
zich praktisch over het halve plan voortzette. Denk aan
de gevolgen voor de exploitatie!
Op een gegeven moment dreigde het plan voor het
Grondbedrijf een financiële ramp te worden, doch door
indeling en diverse verschuivingen van de geplande stra
ten, konden we de financiële schade beperken, weliswaar
„mei de hakken over de sleat".
Toen zich middels de ruilverkaveling „Midden-Tjonger"
de mogelijkheid aandiende een Grootschalige Basiskaart
schaal 1:1000 te laten vervaardigen van het volgende be
stemmingsplan heeft de gemeente Heerenveen zich geen
moment bedacht en direct op deze mogelijkheid inge
haakt. Het bestemmingsplan „De Heide" is inmiddels op
de G.B.K.N. ingetekend.
Door vlakdrukken ontstaat er een nauwkeurige kopie
van de oorspronkelijke kaart, met dezelfde nauwkeurig
heid. Hiervan profiteren niet alleen de andere gemeente
lijke diensten maar ook en dat is m.i. minstens zo be
langrijk, de nutsbedrijven. Zij kunnen er de diverse lei
dingen en aansluitingen op eenvoudige wijze praktisch
zonder veel meet- en tekenwerk plannen op aangeven.
Het bestemmingsplan „De Heide" heeft een totale in
vestering (inclusief renteverlies en loonkosten) gevraagd
van ca 14 miljoen gulden (opp. 100 ha, waarvan 50 ha
woongebied).
De kosten van de ondergrond hebben bij dit plan 20.000
bedragen. Dit is 0,14% van de totale kosten. Meten
met de band (3 man) en uitwerking van de meetgege
vens zouden volgens spreker zeker 2 x zoveel hebben
bedragen.
De nauwkeurigheid van een fotogrammetrisch vervaar
digde kaart is aanmerkelijk hoger dan van een met de
hand gemeten en vervaardigde kaart, althans voor zover
niet over moderne apparatuur kan worden beschikt. Men
selijke fouten kunnen en zullen wel altijd blijven, maar
de foutenbron bij een foto en bij gebruik van moderne
apparatuur, is zeer klein. Door de G.B.K.N. is een kaart
ontwikkeld, die niet alleen goed en betrouwbaar is, doch
waarop als het ware de gehele dienstverlenende sector,
en ik reken voor het gemak hier ook toe de grote cultuur
maatschappijen, zaten te wachten.
Juist voor de gebruiksmogelijkheid van een uniforme
ondergrond, door de desbetreffende diensten en bedrij
ven, zal er een werkbesparing optreden. De hoogte van
deze besparing kan ik niet bepalen, maar ik ben er van
overtuigd dat het in geld uitgedrukt een fors bedrag is,
dat de gemeenschap indirect ten goede komt.
De toepassingsmogelijkheden bij de gemeente Heerenveen
van de G.B'.K.N. beperkt zich niet alleen tot het be
stemmingsplan. Spreker meent dat naast het bestem
mingsplan, de G.B.K.N. toch ook wel moet worden ge
noemd als ondergrond voor civiel-technische werken, dus
weg- en straataanleg.
Verder wordt de G.B.K.N. gebruikt als grondaan- en
verkooptekening die aan de raadsbesluiten wordt toege
voegd. Wel worden de kadastrale gegevens dan erbij ver
meld. Ook de voorraadadministratie van het Gemeente
lijk Grondbedrijf zal voorzover G.B.K.N.'s aanwezig zijn
hierop worden aangegeven.
De op de G.B.K.N. aanwezige topografische gegevens
werken erg prettig voor de gebruikers. Ook raadsleden
ervaren deze gegevens als positief.
De heer J. L. van der Meer, landmeetkundige van de ge
meente Tietjerksteradeel, hield een inleiding over het ge
bruik van de G.B.K.N. bij deze gemeente.
Spreker brengt naar voren, dat hij 17 jaar geleden be
noemd is bij de gemeente Tietjerksteradeel tot landmeet
kundige. In die jaren was de aanleiding voor de gemeente
om een landmeetkundige te benoemen, een exploitatie
tekort op een uitbreidingsplan als gevolg van een 12
meter fout. Hij is tot nu toe de enige landmeetkundige
bij deze gemeente, en ressorteert onder de afdeling weg
en waterbouw. Hij is een oud „kadaster-man". Bij hem
ligt de zorg voor het leveren van goede kaarten. Vroeger
v/as het veel plak- en montagewerk uit diverse soorten
kaartmateriaal. Er werd controle toegepast door onder
meer een verificatielijn te meten. Het werk werd de af
gelopen jaren te veel: veel uitzetwerk, soms zelfs in het
weekend om de zaak tijdig rond te krijgen.
De gemeente bevat 16 dorpen, waarvan Bergum het
grootste is. Uniformiteit in kaartmateriaal is noodzake
lijk. Deze gemeente heeft vrij veel te maken met leidin
gen etc. Binnen de gemeente bevinden zich: een P.E.B.-
centrale, het hoofdgebouw van de Waterleiding en legio
boorlocaties van de N.A.M. en Petroland. Een gevolg
van het laatste is veel hoofdleidingen en de daaraan ver
bonden registratie van erfdienstbaarheden. Al met al een
extra zorg voor de gemeente als een middelpunt van
leidingen. Vervolgens noemt de spreker een groot aantal
gebruiksmogelijkheden van de G.B.K.N.
a. De afdeling weg- en waterbouw heeft van de hele ge
meente G.B.K.N.'s besteld. Schaal 1:1000, 440 stuks.
Sommige zijn vergroot naar 1:500, zelfs 1:250. Ge
bruik: voor bestekken wegen, waterlopen, riolen, brug
gen, duikers.
b. De afdeling bouwkunde: t.b.v. scholen.
c. De afdeling bouw- en woningtoezicht legt verbindin
gen tussen de G.B.K.N. en de kadastrale kaart. Er is
een filmplan van de G.B.K.N. gemaakt, waarop de
huisnummers en kadastrale nummers en figuratie is
aangegeven. Hiervan worden afdrukken gemaakt.
In de huisnummerkartotheek waren 70 woningen zoek.
M.b.v. de G.B.K.N. kunnen deze worden opgespoord.
Ter zake van bouwverguningen moeten rooilijnen
bepaald worden. Vroeger moest er in het terrein wor
den gemeten, nu kan simpelweg vanaf de G.B.K.N.
worden uitgepast (dus: sneller werk). Andere toepas
singen van de G.B.K.N. vindt men bij gevallen die te
maken hebben met hinderwet en milieuwet.
139
