dracht een programma te ontwerpen voor een
examen voor landmeet-technicus. Het rapport
kwam vrij spoedig maar toch duurde het nog tot
in de oorlog voor onder toezicht van de inmiddels
opgerichte Nederlandse Landmeetkundige Fede
ratie het eerste examen kon worden afgenomen.
Na de oorlog kwamen de examens voor land
meetkundig rekenaar en tekenaar. De examens
stonden op een hoog niveau. Geen wonder dat
bezitters van de diploma's vooral in de vijftiger
jaren kans zagen belangrijke functies te verove
ren.
Ik wil nu nog even met u in de historie duiken
van een andere opleiding en wel die tot tekenaar
van het kadaster. Ik doe dit vooral omdat deze
gecentraliseerde opleiding enige maanden geleden
veertig jaar bestond.
„Op zaterdag 1 april 1939 was het wel een zeer
bijzondere dag in de kadastrale geschiedenis". Zo
begint het verslag van de heer Bijlsma, voorzitter
van de Vereniging van Tekenaars van het Kadas
ter. Op die dag werd de centrale tekenaarsoplei
ding geopend. Ik zeg niet „het CTO" want die
naam ontstond enige tijd later toen de dienst voor
Buitengewoon Landmeetkundig Werk werd opge
richt.
Tot die tijd verliep de opleiding voor tekenaars op
dezelfde wijze als die van de landmeters voor 1918.
Men trachtte als volontair aan een bureau van
het kadaster het vak zo goed en zo kwaad als het
ging te leren. Zo nu en dan was er een examen
voor een beperkt aantal plaatsen.
Maar nu werd de opleiding gecentraliseerd. On
derdak was gevonden in een leegstaande school
aan de Zwetstraat 22 in Den Haag, thans een ma
gazijn van het Girokantoor. Door het wegbreken
van een paar muren was een tweetal flinke leslo
kalen verkregen. De lokaliteiten werden in de
winter warm gehouden met een paar ouderwetse
roet en stof verspreidende schoolkachels. De cur
sus stond onder leiding van de heer A. C. J. Hof.
De heer Harkink verzorgde het rekenonderwijs
terwijl de heren Lensen, Bongaerts en Hoddenbach
het schrijf-, teken- en administratief onderwijs
verzorgden.
Om tot de cursus toegelaten te worden moest men
om te beginnen werkzaam zijn bij de belasting
dienst. In vrije tijd moest men zich bekwamen
voor het vergelijkende toelatingsexamen, dat niet
eenvoudig was ook al werd er alleen maar Mulo
B-stof gevraagd. Voor de eerste cursus waren
160 gegadigden. Onder hen was een vrij groot aan
tal onderwijzers want de dertiger jaren waren zor
gelijke jaren en onderwijzers die niet aan de slag
konden komen, kwamen soms tenslotte bij de be
lastingdienst terecht. Het eerste vergelijkende toe
latingsexamen leverde uiteindelijk 44 cursisten
op.
Deze eerste cursus zat het niet mee. Na enige
maanden reeds kwam de mobilisatie, waardoor
negentien cursisten de studie tijdelijk moesten sta
ken. Na deze gedwongen onderbreking boden ze
in de zomer van 1941 de leiding van de cursus een
oorkonde aan voorstellende een ontploffende vlieg
tuigbom met daarom heen een krans van als scher
ven weg springende handtekeningen.
De CTO-opleiding heeft een zeer belangrijke bij
drage geleverd aan de opleiding van landmeet
kundig personeel. 2052 cursisten slaagden tot op
heden voor het examen. 1245 zijn daarvan nog in
dienst van het Kadaster. Bezitters van het diploma
bleven dus lang niet altijd bij het Kadaster. Som
migen van hen klommen met niets anders dan dit
diploma in de hand elders hoog in de maatschap
pelijke ladder. Voor anderen was de CTO-oplei
ding een begin van een lange studie. Zeven inge
nieurs van het kadaster begonnen hun loopbaan
met CTO-opleiding.
Terug naar de academische opleiding. Ook de op
leiding voor civiel-landmeter was slechts een kort
leven beschoren. Reeds in 1948 werd de wet op
het Hoger Onderwijs gewijzigd en werd de titel
geodetisch ingenieur ingesteld. In vergelijking met
alle vorige veranderingen verliep deze betrekke
lijk geruisloos. Er kwam zelfs, voor zover mij be
kend geen commissie aan te pas. De goede rela
ties, die professor Schermerhorn tijdens zijn mi
nisterschap had opgebouwd en die onder andere
hielpen om het ITC in ons land gehuisvest te krij
gen zullen hier ook wel een rol hebben gespeeld.
ngt 79
135
