In memoriam ir. M. Haarsma
Op 10 juli 1979 overleed volkomen onverwacht, tij
dens een rustige vaarvakantie, het hoofd van de af
deling Rijksdriehoeksmeting van het Kadaster ir.
M. Haarsma. Hij was enkele weken daarvoor 62
jaar oud geworden.
Maarten Haarsma („Tromp" voor zijn familie en
vrienden) werd op 12 juli 1917 in Leeuwarden ge
boren. In diezelfde stad kwam hij na zijn Delftse
studie op 1 september 1940 in functie bij de land
meetkundige dienst van het Kadaster. Na korte tijd
werd hij verplaatst naar Appingedam, om op 1 janu
ari 1946 naar het bureau in zijn geboortestad terug
te keren. Ook nu weer duurde dit slechts kort. Op
1 juni werd hij verplaatst naar het bureau van de
ruilverkavelingsdienst te Middelburg.
Daar zijn belangstelling in het werk boven alles uit
ging naar de geodesie en haar problemen beviel hem
het ruilverkavelingswerk maar matig. Hij werd dan
ook waar mogelijk belast met werk, waarbij de land
meetkundige techniek te pas kwam.
Toch lag zijn ambitie elders. Het leek hem dat hij
het best op zijn plaats zou zijn bij de bijhoudings-
dienst van de Rijksdriehoeksmeting. Op 1 mei 1953
kwam daar eindelijk een plaats voor hem vrij.
Boordevol enthousiasme toog Haarsma met zijn ge
zin naar Delft, waar destijds de Rijkdriehoeksmeting
was gevestigd. Het werk bij dit bureau lag hem bij
zonder goed. Hier kwamen zijn grote theoretische
kennis en zijn studiezin volledig tot hun recht. Meer
dan 25 jaren heeft hij deze belangrijke sector van het
Kadaster, eerst als tweede man, en vanaf 1 januari
1971 als hoofd van bureau, met een ongelooflijke
toewijding gediend.
De geodetische problematiek was zijn grote hobby.
Ook thuis lagen de studieboeken en de vereffenings
vraagstukken altijd dicht bij de hand. Tot in de va
kanties toe kon hij het niet laten om zich in deze
materie te verdiepen.
Daarnaast hield hij, evenals zijn vrouw en kinderen,
heel veel van de vrije natuur. Het bericht, dat het
bureau R.D., na enkele jaren 's-Gravenhage, in 1971
werd verplaatst naar Apeldoorn, werd dan ook met
vreugde ontvangen. Zij streken neer in Vaassen, een
klein dorp vlak bij de bossen. Vele uren werden in
bos en heide doorgebracht, met de twee honden, die
een onafscheidelijk deel van het gezin uitmaakten.
De Apeldoornse tijd is voor Haarsma echter niet
steeds in alle opzichten gemakkelijk geweest. Zijn
taak veranderde voor een deel, toen hij tot hoofd
van bureau werd benoemd. In deze functie heeft hij
meermalen moeten ervaren, dat de oprechte en zeer
directe wijze waarop hij zijn mening tot uitdrukking
placht te brengen, hem door zijn medewerkers niet
steeds in dank werd afgenomen. Zijn karakter
bracht dit met zich mee. Voor degenen die veel met
hem in aanraking kwamen, duurde het dikwijls lang,
voordat zij tot het inzicht kwamen dat op de achter
grond van dit handelen een man schuil ging met een
diep rechtvaardigheidsgevoel en wel degelijk een op-
oprechte belangstelling, ook voor de persoon.
Dit rechtvaardigheidsgevoel leidde ook tot een grote
teleurstelling, toen in 1977 de reorganisatie van de
hoofddirectie werd gerealiseerd. In het verleden was
de bijhoudingsdienst van de Rijksdriehoeksmeting
altijd rechtstreeks onder de directeur geplaatst ge
weest. Haarsma voelde dat aan het belang van de
R.D. onrecht werd gedaan toen tussen hem en de
hoofddirecteur een schakel werd geplaatst, die een
directe rapportage aan zijn hoogste chef minder
goed mogelijk maakte.
Zijn enthousiasme en werkkracht werden hierdoor
echter niet geremd. Het aandeel dat Haarsma in zijn
ambtelijke loopbaan heeft gehad in de totstandko
ming van goed kaartmateriaal voor landmeetkundig
Nederland is dan ook uiterst waardevol geweest.
Ook voor de Rijkscommissie voor Geodesie heeft
hij met zijn dienst regelmatig belangrijke bijdragen
geleverd. De voornaamste hiervan lagen in het vlak
van de vereffening van het Europese driehoeksnet.
Vele astronomische metingen werden door hem of
ngt 79
181
