8
bedacht zijn, zal niet het oude Europa steeds meer
afhankelijk worden van den invoer uit minder bevolkte
werelddeelen. Daartoe moeten de factorendie de
vruchtbaarheid van den grond bepalen, allengs meer
komen onder de heerschappij van den mensch.
In vroegeren tijd werd de grond algemeen geëxploi
teerd naar de behoeften van het oogenblik, zonder veel
kennis van de natuur en hare wettenzonder bekom
mering over de gevolgen voor het nageslacht. De
onverstandige uitroeiing van bosschen heeft het klimaat
drogerruwer en guurder gemaaktde meestal een
zijdige, alleen op keering en loozing gerichte water
werken hebben vele gronden van een der voornaamste
vruchtbaarmakende factoren beroofd. Te snelle weg
vloeiing van het water uit de hooglanden maakt den
bodem droog en dor, terwijl de dijken aan de deltas
de natuurlijke meststof onthoudende uit het rivierwater
bezinkende vruchtbare slib die nu grootendeels nutte
loos in zee verdwijnt. Zelfs de beste gronden worden
soms tot dorre akkers uitgeput, indien tengevolge van
gebrek aan bedrijfskapitaal of aan kennis van landbouw,,
van korte huurtermijnen of van de onmogelijkheid om
meststoffen aan te voerenaan den grond niet kunst
matig terug wordt gegevenwat de oogst er aan ont
trekt. Onder do eeuwenlange werking van het vervreem-
dings- en erfrecht hebben zich bovendien door versnippering
en samenvoeging op de grilligste wijze onregelmatige
grondstukken en verbrokkelde bezittingen gevormd en
werden allerlei zakelijke en beperkende rechten geves
tigd waardoor een toestand is ontstaandie er dikwijls
op berekend schijntde natuurlijkedoor den aard van
