24
Intusschenhet recht zal zijn loop hebbenal gelijkt het dan
in zijne gevolgen ook op een oorlogsrechtEven als op het slagveld
stijgt de verbittering in den strijd voor den rechter ten top zijn
de wederzijdsche verliezen veel grooter dan de twistappel waard
isterwijl de uitslag ten slotte dikwijls afhangt van een toeval
van de handigheid des advocaats of de toevallige opvatting van
een deskundige
Dat zijn geene bespiegelingen van de studeerkamer, het zijn
feiten die men in vorm verschillend doch in wezen gelijk telkens
en overal kan waarnemen.
En erger nog, er zijn voorbeelden, dat het dure recht in het
schreeuwendste onrecht verkeertdat een vermogend grondeige
naar zijn wrok tegen een onbemiddelden buurman koelt, door
hem te wikkelen in processen over de grenzen, ze door de be
kende verschillende actiën en instantiën en door allerlei exceptiën
weet slepende te houden, en eindigt met hem fmantieel en moreel
te gronde te richten
In mijn ongunstig oordeel over de gevolgen der wettelijke be
palingen op het bezit, inzonderheid bij grensgeschillen, sta ik niet
alleen. Vooral bij die Fransche schrijvers, welke in de gelegen
heid geweest zijn, de werking van dit deel van den Code Civil
te bespieden, vind ik krachtigen steun.
Zoo viel mij een paar jaren geleden een zeer merkwaardig
boek in handen: De la preuve du droit de propriété en fait dfim-
meublesreeds in 1843 verschenen (Alais, P. Veirun) van de
hand van Félix de Robernier, Président du Tribunal civil
d'Alais. Door ervaring bekend met de treurige gevolgen der on
zekerheid van den grondeigendom wenscht hij een grondboek voor
Frankrijk, doch vereenigd met een rechtsgeldig kadaster, dat op
eene consequente doorvoering van het coördinatenstelsel zou ge
baseerd zijn. Deze magistraat toonde meer gezonde begrippen te
bezitten over landmeetkunde, dan de landmeters van zijnen tijd,
wier hoogste wijsheid opging in de graphische methode, die
zwoeren bij het planchet en de boussole. Zijne tijdgenooten be-
