109
het vervolg aan de opgaven uit de verschillende landen toe te voegen
de waarde van de middelbare fout eener hoekmeting afgeleid uit de
sluitingsfout van alle gemeten driehoeken.
Generaal Perrier gaf een overzicht van de basismetingen uit het
laatste tijdvak en drong er bij herhaling op aan om de meetstaven,
welke daarbij in de verschillende landen gebruikt waren, alle bij eene
zelfde lengtemaat te vergelijken. Daartoe bestond onder andere gele
genheid in het bureau international des poids et mesures te Breteuil,
waar een afzonderlijke comparateur voor basistoestellen was ingericht.
Als rapporteur omtrent de bepalingen van de intensiteit der zwaarte
kracht met behulp van den slinger, trad professor Helmert op in plaats
van professor von Oppolzer, welke in het vorige jaar door den dood aan
de permanente commissie was ontvallen. Daarenboven bracht professor
Helmert een tweede zeer belangrijk rapport uit aangaande de afwij
kingen welke de zwaartekracht in de verschillende deelen van Europa
van de normale richting vertoonde, en leidde daaruit in het algemeen
de afwijkingen af welke er bestaat tusschen den waren vorm van het
aardoppervlak en van eene ellipsoide, welke zoo goed mogelijk aan de
uitkomsten der verschillende graatmetingen voldeed.
De heer van de Sande Bakhuyzen gaf een verslag van de lengte
breedte- en azimutbepalingen, welke in de laatste jaren waren volbracht
en van hetgeen in deze richting nog te doen is. Ingevolge zijn voorstel
werd het centraalbureau te Berlijn uitgenoodigd om in verband met
de waargenomene plaatselijke afwijkingen van de richting der zwaarte
kracht, de punten in Europa aan te geven, waar nog lengte-, breedte-
en azimutbepalingen noodig zijn ten einde in ons werelddeel de gedaante
van het aardoppervlak zoo goed mogelijk te bepalen.
De beer Eoerster uit Berlijn spak in zijn bericht anngaande het
gebruik van maanswaarnemingen voor het bepalen van den vorm der
aarde zijne meening uit, dat de nauwkeurigheid van die waarnemingen
voor het beoogde doel niet toereikend is, terwijl de heer von Bauernfeind,
belast met het samenstellen van een rapport over de aardsche straal
breking mededeelde, dat de bij hem uit de verschillende landen inge
komen berichten aangaande dit onderwerp te gering in aantal waren
om er algemeene gevolgtrekkingen uit af te leiden.
De heeren generaal Ibanez en Hirsch, benoemd tot rapporteurs over
de mareografen en over de waterpassingen, waren door ongesteldheid
verhinderd geweest hunne berichten samen te stellen.
Na het uitbrengen van deze algemeene verslagen, waaraan zich vaak
