193 „bouwen en vruchten daarvan te genieten, daar en zoo, als zij lieden ten dienste van de Compagnie zullen bevinden te behooren. Ziedaar dus den particulieren grondeigendom geboren. Wel is waar, hadden deze bepalingen slechts betrekking op de toenmalige bezittingen der O. (1617) maar bij het later ont staan van andere groote nederzettingen van Europeanen, zooals te Samerang en te Soerabaia, werden de plakaten voor Batavia in hoofdzaak gevolgd. Onmiddellijk na de verovering van Jaeatra schijnen vrijburgers en waarschijnlijk ook C»es. dienaren gedeelten van het door de be volking verlaten terrein in bezit te hebben genomen. Immers, nadat reeds bij plakaat van 29 Maart 1620 een bail- luw was aangesteld over „de stad Jaeatra, de jurisdictie en „domeinen van dien," en bij dat van 1 Juli d. av. een Col- legie van schepenen werd ingesteld „om als wethouders deser stede „alle justitie in civile zaken te administreeren en de exerceeren," volgde op 18 Augustus van hetzelfde jaar het eerste plakaat dat den aard der rechten op de uitgegeven of in bezit genomen gron den regelde, belastingen op die bezittingen in het vooruitzicht stelde, eene eerste poging bevatte lot kadastreering dier rechten en tevens de wijze van overdracht en de openbaarheid der regis ters voorschreef. „Aengaende", zoo heet het daar, „de uytgegeven erven ende „fruytboomen, dat men deselve hout als te leene gegeven, de „besitters ofte bruckers van dien; ende dat derhalven in tijden „ende wijlen, als het den Heere Generael ende synen Raden oir- „baer sal duncken, bij de voors: bezitters ende bruckers hiervan De Compagnie achtte zich door de verovering van de hoofdplaats Jaeatra eigenares geworden, van al het land, dat begrensd werd: Ten Westen door „de limietpalen des rijkx van Bantam," ten Zuiden „soo verre het „landt streckt, tot aen de Zuyderzee toe; ten Oosten, „de limiten en de „jurisdictie van Cheribon" en ten Noorden „d'eylanden dwers in zee „ende langhs de cust onser jurisdictie." (Instructie voor den bailluw.) Tijdschrift Kadaster 1888. 13

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde (KenL) | 1888 | | pagina 199