241
uitvoering te geven? Ik kan dit niet uitmaken, maar zeker is het
dat het plakaat van 19 September 1664, waarbij het collegie van
Heemraden werd ingesteld, een doode letter bleef tot 1679 en dat
ook aan het plan betreffende de ringsloot eerst in dat jaar door den
G.G. Rijcklof van Go ens een begin van uitvoering werd gegeven.
De verschillende oorzaken die van Goenser toe brachten
deze zaken eindelijk door te zetten, waren, behalve die welke
reeds onder Maetsuycker de plannen daartoe hadden doen
rijpen, nog bovendien de uitdrukkelijke last van de Bewind
hebbers in Nederland om den landbouw te bevorderen en de
overtuiging van v. Go ens, dat de vrije burgers zooveel mogelijk
van zeevaart en handel afkeerig moesten worden gemaakt en tot
landbouw en nijverheid worden gedreven.
De groote motor der binnenlandsche wetgeving van de Cie, de
strijd tegen den vrijen handel en tegen den handel door hare
dienaren (particulieren handel) was ook hier wêer in het spel.
Die strijd gaf het wezen aan de „Ordre en reglement ter ver
gadering van de Seventiene op den inlantsen handel in India
„voorts vaderlantse drinkwaren en coopmanschappenitem tot
„weeringe van den particulieren handel van 's Comps Ministers
„enz. enzwaarin o. a. voorkwam: „Maar vooral sullen
„de voorschreven vrije luiden, alomme sooveel doenlyck moeten
„worden geanimeert tot den lantbouw,
Dat het v. G e u n s ernst was met de opvolging van dit voor
schrift, blijkt uit zijn schrijven van 31 Januari 1679 waarin hij
voorstelt om geen enkel dienaar der Cie. meer in vrijheid te stellen
dan onder „expresse conditie", dat hij niet anders dan landbouw,
winkelnering, visscherij of handwerken zou drijven en uit dat van
13 Februari 1679 waarin hij mededeelt dat hij, om de burgerij
meer en meer te noodzaken van de zeevaart af te zien, de voor
naamste van hare schepen, jachten en sloepen voor een redelijken
prijs had in huur genomen.
de Jonge dl. VI.
Tijdschrift Kadaster 1888.
16
