249
en tot mislukking der veelomvattende plannen moesten voeren.
Het voornaamste dezer punten was voorzeker gelegen in de rechts
bevoegdheid van het collegie. De leden van het collegie waren
niet, of zouden ten minste slechts bij uitzondering zijn: rechts
geleerden. Ontbrak hun dus eenerzijds de noodige rechtskennis
om de geschillen, waarin zij uitspraak zouden doen, volgens de
eischen van het recht te beslechten, van de andere zijde waren
zij evenmin zaakkundigen, die door groote zaakkennis in de even-
genoemde leemte konden voorzien. Bovendien zette de onvolledige
omschrijving der rechtsbevoegdheid van het collegie de deur wijd
open voor geschillen met den schepenbank en met den raad van
justitie. De Europeesche maatschappij op Java bestond toen nog
meer dan thans bijna uitsluitend uit ambtenaren. Maar toen
evenals thans waren ambtelijke ijdelheid en ambtelijke laatdun
kendheid de kenmerkende eigenschappen van die kleine wereld en
traden bij tal van handelingen in de plaats van het plichtgevoel
en de zorg voor het algemeen belang die de eenige drijfveeren
behoorden te zijn. Toen, meer dan thans, was ook te vreezen,
de zucht om met alle middelen die hun ten dienste stonden geld
te maken, die ieder Europeaan, die in Indië leefde, bezielde en
die bij een collegie met zoo uitgebreide bevoegdheid en zoo moeie-
lijk te controleeren tot malversatiën moest leiden.
Ook buiten den rechterlijken werkkring van het collegie, moest
echter het gebrek aan kennis tot vele teleurstellingen leiden.
De voorschriften in art. 16 gegeven voor de opmaking van een
kadaster getuigden echter voor het gezond verstand van den op
steller en met die voorschriften, eenigszins ruim opgevat en met
kennis van zaken toegepast, zou zelfs van het standpunt van onzen
tijd beschouwd, veel goeds te maken zijn geweest.
Kennis en ervaring waren echter in 1680 eigenschappen die op
kadastraal gebied in Europa nog nauwelijks en in Ned.-Indië nog
onmogelijk konden bestaan.
Al zal ons echter blijken, dat van alle schoone zaken door de
instructie voor het collegie van heemraden voorgespiegeld, slechts