249 en tot mislukking der veelomvattende plannen moesten voeren. Het voornaamste dezer punten was voorzeker gelegen in de rechts bevoegdheid van het collegie. De leden van het collegie waren niet, of zouden ten minste slechts bij uitzondering zijn: rechts geleerden. Ontbrak hun dus eenerzijds de noodige rechtskennis om de geschillen, waarin zij uitspraak zouden doen, volgens de eischen van het recht te beslechten, van de andere zijde waren zij evenmin zaakkundigen, die door groote zaakkennis in de even- genoemde leemte konden voorzien. Bovendien zette de onvolledige omschrijving der rechtsbevoegdheid van het collegie de deur wijd open voor geschillen met den schepenbank en met den raad van justitie. De Europeesche maatschappij op Java bestond toen nog meer dan thans bijna uitsluitend uit ambtenaren. Maar toen evenals thans waren ambtelijke ijdelheid en ambtelijke laatdun kendheid de kenmerkende eigenschappen van die kleine wereld en traden bij tal van handelingen in de plaats van het plichtgevoel en de zorg voor het algemeen belang die de eenige drijfveeren behoorden te zijn. Toen, meer dan thans, was ook te vreezen, de zucht om met alle middelen die hun ten dienste stonden geld te maken, die ieder Europeaan, die in Indië leefde, bezielde en die bij een collegie met zoo uitgebreide bevoegdheid en zoo moeie- lijk te controleeren tot malversatiën moest leiden. Ook buiten den rechterlijken werkkring van het collegie, moest echter het gebrek aan kennis tot vele teleurstellingen leiden. De voorschriften in art. 16 gegeven voor de opmaking van een kadaster getuigden echter voor het gezond verstand van den op steller en met die voorschriften, eenigszins ruim opgevat en met kennis van zaken toegepast, zou zelfs van het standpunt van onzen tijd beschouwd, veel goeds te maken zijn geweest. Kennis en ervaring waren echter in 1680 eigenschappen die op kadastraal gebied in Europa nog nauwelijks en in Ned.-Indië nog onmogelijk konden bestaan. Al zal ons echter blijken, dat van alle schoone zaken door de instructie voor het collegie van heemraden voorgespiegeld, slechts

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde (KenL) | 1888 | | pagina 255