125
eene korte levensbeschrijving der twee beroemde geographen laten volgen
In de werken aan den voet dezer bladzijde aangegeven en Mercator's
grafschrift, vervaardigd door Judocus Hondius J) kunnen meer uitgebreide bij
zonderheden gevonden worden.
Gerard Mercator (Koopman) werd op 5 Maart 1512 te Rupel-
monde in Vlaanderen geboren en niet zooals wel eens ten onrechte beweerd
wordt te Roermond. Hij was de zoon van Hubert Mercator en Emerentiana N.,
beide van Gulik geboortig. Zijn eerste onderricht ontving hij te 's Bosch,
en van daar ging hij naar de Alma Mater van Leuven, waar hij als meester der
vrije kunsten promoveerde. Van philosoof werd hij mathematicus en spoedig
gaf hij onderricht aan anderen en maakte zelf zijne instrumenten, als globes,
sterrebollen enz. Later sneed hij kaarten in koper, ten dienste eener be
schrijving van 't Heilige Land, welke hij op zijn 37 jarigen leeftijd het licht
deed zien. Op verzoek van eenige Vlaamsche kooplieden gaf hij daarna
eene beschrijving van Vlaanderen uit; toen vervaardigde hij eene wereldglobe
voor zich zelf en voor Karei de V, aan wien hij inmiddels was voorgesteld,
verschillende mathematische werktuigen. Tien jaar later in 1551 maakte hij
wederom een planetarium en beschreef dit voor Keizer Karei.
In 1552 vertrok hij met zijne geheele familie, vrouw en zes kinderen naar
Duisburg in 't land van Cleef en vestigde zich daar metterwoon. In 1554
verscheen zijne beschrijving van Europa, die in 1572 door hem herzien
werd. Daarop deed hij eene kaart van Engeland, en eene van Lotharin
gen drukken en in 1569 eene beschrijving van 't Heelal. Daarop verbeterde
hij de tafels van Ptolomeus, terwijl in 1590 zijne kaarten van Frankrijk en
Duitschland t licht zagen. Hij voerde in 't laatst van zijn werkzaam leven
den titel van Cosmograaf des Hertogs van Gulick en overleed te Duisburg
op 2 Dec. 1594. Mercator is zooals bekend is ook de uitvinder der
naar hem genoemde projectie. De uitvinding van deze projectie, die zulk
een grooten ommekeer in de inrichting der kaarten bracht, geeft hem vooral
recht op de bewondering van 't nageslacht, die hem dan ook nooit ont
houden is, noch zal worden.
De tweede groote geest, die veel bijgedragen heeft, om aardrijkskunde en
Cosmographie in 't rechte spoor te brengen, is Abraham Ortelius
(Ortels), wien wegens de uitgebreidheid zijner kennis van 't Heelal door zijne
tijdgenoolen reeds den eernaam van den „Ptolomeus" van zijn tijd
werd geschonken.
Les Beiges illustres III p. 130 etc. uitgave 1845.
III p. 102 etc.
n. Ij. Handwörterbuch zur geschichte der exacten Wissensch. Poggendorf. uitgave 1863.
Theatrum orbis terrarum Mercator. Antwerpen uitgegeve 1612.
Malte-BruD, Traité de gegr I bl. 26 uitgave 1832.
Hondius, geb. te Wakem in 1563, gest. te Amsterdam 16 Feb. 1611 was eeu der
bekwaamste kaartengraveurs van zijn tijd.
