158
door Franscbe en Italiaansche officieren gemeten, waarvan een aanzienlijs
gedeelte van Fiume bij de Adriatische zee, tot aan Rivoli nabij Turijn, zich
in de richting van den parallelcirkel uitstrekte.
In datzelfde jaar werd de leiding van de Fransche meting opgedragen aan
kolonel Brousseaux, en drie uitstekende repetitiecirkels voor de hoek
meting ter zijner beschikking gesteld.
Een dier instrumenten werd echter spoedig onbruikbaar, doordien bij een
hevig onweder op den Mont d'or de bliksem in de instrumentenkist sloeg,
een gedeelte van den cirkelrand smolt, den opzichter doodde, doch den over
ste Brousseaux ongedeerd liet.
Reeds in 1818 was het driehoekennet gemeten, van den toren van Corduan
aan de monding der Gironde, tot aan de grenzen van Savoye en Frankrijk.
Het aanzienlijkste gedeelte van den parallelboog was hierdoor bepaald,
en het scheen dat het overblijvende gedeelte van de omstreken van Cham-
bery tot Rivoli ook spoedig geëindigd zou zijn.
Toen het Fransche gouvernement in 1820 aan Victor Emanuel, koning
van Sardinië, het voorstel deed Savoye te trianguleeren, om daardoor de Fransche
en Italiaansche driehoekennetten met elkander in verbinding te brengen,
werden de vele moeielijkheden die overwonnen moesten worden, alvorens
men den Alpenketen was doorgedrongen, onaangeroerd gelaten; uit vrees
dat men waarschijnlijk daarvoor zou terugschrikken.
De bekende politieke verwikkelingen waarbij Victor Emanuel ten gunste
van zijn jongsten broeder Karei Felix afstand van den troon moest doen,
verhinderden de uitvoering van het plan.
Onmiddellijk echter nada: in 1821 de troebelen in Piemont ophielden en
het wettig gezag door Oostenrijk hersteld was, werd aan het hof te Weenen
hetzelfde voorstel thans met gunstiger uitslag gedaan.
Oostenrijk dat het groote belang van eene operatie inzag, waarbij de
driehoeksketen loopende door Croatie en Slavonie, bij Orsova grenzende
aan Fiume, aan de nieuwe triangulatie tot aan den oceaan kon worden ver
bonden, door welke verbinding de boog van den parallel nog 9 graden ver
lengd werd, bood onmiddelijk het gouvernement van Sardinië de noodige hulp aan.
Den 21sten Juli 1821 werd tusschen beide landen eene overeenkomst ge
sloten, waarbij bepaald werd dat eene gemengde commissie zou worden benoemd
bestaande uit officieren uit Oostenrijk en Piemont en de directeuren der ster-
rewachten van Milaan en Turijn Plana en Carliniten einde de Fransche
triangulatie voort te zetten en de lengtegraadmeting in gemeenschap met de
Fransche geleerden uit te voeren.*)
De werkzaamheden der gemengde Oostenrijksch-Sardinische commissie sijn in het werk
Mesure dl un are du parallïle moyen Milan 1825" beschreven; het Fransche aandeel is in
Nouvelle description géomêtrique de la par France par L. Puissant Paris 1832 medegedeeld.
