199
Behalve de hiervoren beschrevene graadmetingen werden in verschillende
landen triangulatien verricht, zooals in Wurtemburg door Bohnenberger
waarvan de resultaten door Kühler werden uitgegeven; in Nederland door
Krayenhoff die in het bekende werk de uitkomsten heeft medegedeeld;
in Beijeren door Soldner en Schwerdin Hessen-Darmstadt door Eckhardt,
in Kurhessen door Gerling; in Mecklenburg door Paschen; Thüringen is in
den nieuwsten tijd door den Pruisischen generalen staf gemeten; Oostenrijk
eveneens door den generalen staf; de Pruisische triangulatie is door Baeijer
van de Russische tot aan de Fransche grenzen verricht, en aan de Russische,
Oostenrijksche, Beijersche, Hannoversche, Fransche en Deensche metingen
aangesloten.
Belgie is in 1849 door generaal Nerenburger, Zweden en Sardinië door
den generalen staf getrianguleerd.
Onder leiding van generaal I b a n e z werd in Spanje eene graadmeting
verricht, waarvan de bizonderheden in de Astron. Nachr. no. 1462 werden
nedergelegd.
De driehoeksmeting bestond uit drie driehoekennetten van het noorden
naar het zuiden, het eerste door den meridiaan van Salamanca, het tweede
door dien van Madrid, en het derde door dien van Pamplona.
De langste boog bevatte 7s35m. Voorts werden die meridiaanbogen door
sneden door drie driehoekennetten in de richting van de parallelbogen, en
wel het noordelijkste van Gerona over de noordelijke grens van Portugal tot
aan den Oceaan, het middelste door Madrid, en het zuidelijkste van het
eiland Formentera tot Lissabon, welke laatste boog 11 graden bevatte.
De geodetische operatien werden door officieren uitgevoerd, met de astro
nomische was de sterrewacht van Madrid belast. De lengteverschillen wer
den door middel van den telegraaf ten opzichte van Madrid bepaald.
Negen bases werden gemeten, de driehoekszijden hadden eene gemid
delde lengte van 40 kilometers, door heliotropenlicht werden de driehoeks-
punten zichtbaar gemaakt.
Voor de hoekmeting werden instrumenten van Ertel uit Munchen, Repsold
uit Hamburg en Pistor en Martins uit Berlijn gebezigd.
Ook in Amerika werden sedert 1845 onder leiding van verschillende per
sonen triangulatien verricht, terwijl in Chili Fransche geodeten dezelfde
werkzaamheden ondernamen.
In onze Oost-Indische bezittingen zijn in 1854 de ingenieurs S. H. en
G. A. de Lange met de triangulatie van Java aangevangen, en wel van
18541857 in de residentien Cheribon, Banjoemas, Kedoe en Bagelen.
Deze triangulatie, slechts voor topographische doeleinden ondernomen,
werd van 18581861 gestaakt; na dien tijd is zij echter onafgebroken
voortgezet door de ingenieurs van As peren, Vos win kei, Dorse-
„Précis Historique des opérations géodésiques et astronomiques, faites en Hotlande",
