266
tions 's Hage observatorium (n°. 27*), Neuenhaus (n°. 63*), Gieten en
Ter Apel, benevens de driehoeken nos. 31*, 79*, 135*, 143*, 143**
en 156* (zie biz. 224, 241.)
Wij beschouwen de hoeken van tableau I met de aanvulling van
blz. 224, noot als grondslag, en verbeterenx) daarom:
in tableau II: de hoek Zutphen in driehoek n°. 87 met 0",375;
de hoeken Ballum in n°. 120 met -f- 3",4-97, in n°. 121 met
5",397, in n°. 127 met 4- 2",344;
in tableau III bet spherisch exces van hoek Antwerpen in n°. 15
met - 0",019.
Stations. Het net telt 111 stations. Krayenhoff heeft daarvoor
zooveel mogelijk torens van kerken, kasteelen enz. uitgezocht. Als
standplaatsen dienden twee of meer punten van den omgang; de
spits was het „point de mire." Te Duinkerken, Rotterdam, Bent-
heim en Leeuwarden werd op den toren een signaalmast geplaatst;
te Harderwijk en Strakholt bovendien eene stelling voor het instru
ment. Op Vlieland was de vuurbaak, op den Biesselt (een heuvel
2 K.M. oost van het spoorstation Mook) de molen het richtpunt.
Tegenwoordig geeft men aan signalen op den vasten grond de
voorkeur boven torens, omdat zij een vaster standplaats opleveren
en de gegevens voor het centreeren met meer zekerheid te verkrij
gen zijn. Torens daarentegen zijn hooger dan signalen, van blijven
der aard en dus geschikter voor latere aansluitingen; ook kunnen
zij niet licht ongemerkt verplaatst worden.
Enkele malen waren signalen voor Krayenhoff echter onvermijde
lijk (zie blz. 238), namelijk te Kijkduin en op de heuvels: Imbosch,
Harikerberg, Hettenheuvel, Lemelerberg en Uelsen. Het waren
eenvoudige driehoekige pyramiden, wier centrum door een zwaren
steen in den bodem werd vastgelegd. De repetitiecirkel stond daar
nevens op den grond. Op de Veluwe, een uur ten westen van het
Kleine druk- en rekenfouten zijn er zeker nog onderscheidene meer.
Ik bemerkte er o. a. in tabl. II n°. 92; in tabl. III nos. 1,59,69,129.
Cohen Stuart ontdekte door vergelijking van de manuscripten met tableau I,
dat in dit laatste verbeterd moeten worden: hoek Ballum in driehoek n°. 121
met 2",000; hoeken Midwolde in n°. 148 met -+- 0",221, in n°. 149
met 0",119; hoeken Leer in n°. 148 met -f- 0",958 in n°. 149 met
0'',958. Ik heb deze laatste verbeteringen niet opgenomen.
