292
Voor eenige plaatsen in den omtrek van Nederland zijn de afwij
kingen volgens Helmert, in breedte'. Parijs -f- 1 ,7; Duinkerken -+-
1,8; Nieuwpoort -+- 1,3; Lommei 6,0; Dangast (bij Varel)-f 4,1;
Wangeroge 3,1; Helgoland 0,2. In lengte (Parijs 0):
Duinkerken 5",3; Nieuwpoort 4",4; Helgoland 2",7.
Deze afwijkingen zijn de verschillen: directe waarneming minus de
ligging berekend met de aardafmetingen van Clarke (zie blz. 262).
Wegens de groote afwijking te Lommei gevonden, heeft Helmert
meermalen den wensch geuit, dat op denzelfden meridiaan in Nederland
eenige breedtebepalingen verricht zouden worden Vervuld is die
wensch nog niet; 's Bosch, Stavoren en Terschelling zouden anders
in aanmerking komen.
De breedtebepalingen in Nederland, na Krayenhoff uitgevoerd, zijn: r)
De Oude Sterrewacht te Leiden lag volgens Oudemans 98,2 M.
3",18 noord en 414,5 M. 21",80 west van de saaihal (het drie-
hoekspunt van Kr.). De afstand O.St. tot den meridiaancirkel der
nieuwe sterrewacht wordt nergens opgegeven2); volgens de platte
Kaiser: Astron. Nachr. Bd. 17 s. 100; 18 s. 8. Oudemans: Disser
tatie 1852 p. 89,110. Kam en van Hennekeler: Annalen der Sternwarte, Bd. 2 s.
110—118. Schroeder v. d. Kolk (zie blz. 232): Verslagen K. A. v. W.
1859, deel 9 blz. 199. Blauw: Astron. Nachr. 101 s. 171 v. d. Willigen:
Letterbode 1852 a blz. 53 en een (mij niet bekend) boekBepaling der pools
hoogte voor Deventer door V. S. M. v. d. Willigen. Dev. 1852. quaito.
J) Wat zeer vreemd is. Kaiser geeft: Astron. Nachr. Bd. 60 s. 284 een
verschil van 7",1 in breedte en Os,62 9",3 in lengte, wat met zijn platte
grond in Bd. 1 der Annalen niet te rijmen is. Krayenhoff geeft (Letterbode
1804 a blz. 240) voor het verschil Saaihal O.St.: 3",11 en 22",09. Twee
hoeken, door Kr. op de O.St. gemeten vindt men in het Tijdschrift ter Be
vordering der Mathematische Wetenschappen, Purmerend 1828 blz. 46 en 104.
Standplaats.
Waarnemer.
Jaar.
Methode,
blz. 286.
Aantal
sterren.
Resultaat en w. f.
Max.
Min.
Uit één ster.
Leiden O. St.
Kaiser.
1838
B
5
52°9'28",16 0",15
28",24
27",55
O. St.
Oudemans.
1848/49
B
46
27 ,40+ 0 ,073
29 ,41
25 ,76
M. C.
Kam en v. H.
1862/8
A
23
19 ,96+ 0 ,007
20 ,89
19 ,32
Utrecht M. K.
Schr. v. d. Kolk.
1857/8
B
14
52°5'10",53 0 ,14
12 ,03
9 ,42
Un. In.
Blauw
1881
A
11
9 ,64+ 0 ,2
10 ,5
8 ,4
Deventer Ath.
v. d. Willigen
1852
52°15'9",27
