6
hebben, behooren tot het persoonlijk regt, ook als zij zaken
betreffen".
Het zakelijk recht nu op onroerende goederen (waartoe dus zoo
wel het eigendomsrecht als de meer beperkte rechten van hypotheek,
vruchtgebruik enz. behooren) kan in het negatieve stelsel worden
vervolgd onder eiken houder, onverschillig, hoevele malen de zaak
intusschen is overgegaan en of de opvolgende houders al dan niet
te goeder trouw waren, al dan niet den koopprijs hebben voldaan.
De hierdoor benadeelde houder heeft slechts een persoonlijk recht,
nl. eene vordering tot teruggaaf van den koopprijs tegen hem, van
wien hij de zaak kocht.
De vervolgbaarheid van zakelijk recht tot onder de derde en
verdere hand is het gevolg van een Romeinsch rechtsbeginsel, dat
het geheele stelsel beheerscht nl.
niemand kan meer rechten op een onroerend goed overdragendan
hij zelf er op heeftof i. a. w. niemand kan buiten zijn toedoen
door de daad van een ander zakelijk recht verliezen.
Deze regel laat aan onberispelijke logica niets te wenschen over,
zij is karakteristiek Romeinsch. De Romeinsche juristen, scherp
zinnige denkers als zij waren, losten een rechtsvraag op als een
rekenvoorbeeld. Alleen het hoofd, niet het gevoel kwam bij de
oplossing in het spel. x) Aan rechtsregelen, uit het logisch denken
voortgekomen, werd door de Romeinen in theorie steeds vastge
houden. Leidden die regelen in bepaalde gevallen tot onbillijkheid,
kwamen zij in strijd met de doelmatigheid: niet de regel, maar de
werking ervan werd beperkt, gewijzigd of opgeheven door eene
exceptie of fictie. Het Romeinsche recht bestaat dan ook uit vaste
logische regelen, bedekt, soms tot onkenbaarwordens toe, met een
netwerk van exceptiën en fictiën.
Zoo ook hier.
Ihering, Geist des römischen Rechts I S. 301, 302: „Recht ist die Reli
gion der SelbstsuchtDen Römern ist es von alters her gelungen, das
Recht aus dem Bereiche des Geftlhls in das des berechnenden Verstandes
zu versetzenDas unbefangene sittliche Gefühl straubt sich dagegen
dasz eine Rechtsfrage wie eine Rechenexempel gelöst, das Recht zu einer
Machine erniedrigt werden soil".
