132
aan de ambtenaren en klerken. Zelfs een notaris waagt zich zelden
aan een zelfstandig onderzoek.
De hopelooze verwarring in de boekhouding was intusschen de
naaste aanleiding voor pogingen tot hervorming, waarvan de resultaten
zijn neergelegd in de wetsontwerpen van 1860, 1870, 1875 en in de
wet van 5 Juni 1878. De twee eerstgenoemde trachtten echter
tevens tegemoet te komen aan bezwaren, buiten de inrichting der
registers gelegen, en waarop reeds kort na de invoering van ons
burgerlijk wetboek was gewezen, In hoofdzaken komen die beide
ontwerpen2) met elkander overeen; de voorstellen der Staatscom
missie zijn het belangrijkst vooral wegens de uitvoerige toelichting.
Slechts één lid dier commissie, de heer Bruno Tideman 3), notaris
te Amsterdam, deed zich kennen als voorstander van een grondboek
stelsel. Hij werd overstemd, niet overtuigd. Het blijkt nergens dat
de commissie de principiëele vraag, of het negatieve stelsel behoorde
verlaten te worden, aan een dieper onderzoek heeft onderworpen.
Ten einde de beteekenis van den arbeid der Staatscommissie in
't licht te stellen, zal ik van den rijken inhoud van het verslag de
hoofdzaken aanstippen en er eenige beschouwingen aan vastknoopen.
Ten einde de goede werking van het negatieve stelsel te bevorderen,
Men zie„Over het groote gevaar om geld onder hypotheek te plaatsen
of vaste goederen te koopen in Nederland, of betoog van de dringende be
hoefte aan eene nadere wet betrekkelijk het hypotheekwezen, door een amb
tenaar bij het vak der hypotheekbewaring," 's Gravenhage 1842. De schrij
ver (Jhr. Mr. J. J. de Rovère van Breugel, zie Bachiene blz. 70), noemt als
bron, waaruit hij heeft geput, een gelijknamig Fransch werkje: „Du danger
de prêter sur hypothèque et d'acquérir des immeubles", vermoedelijk van
Decourdemanche. (Zie Gide, p. 28).
s) Het ontwerp van 1860 met memorie van toelichting is afgedrukt aan
het slot van het Verslag der Staatscommissie.
3) Proeve van eene herziening der wetgeving op de overdracht en den
eigendomsovergang van onroerende zaken, met de invoering van een grond
boek, Amsterdam 1871.
Toelichting der wijzigingen gebracht in de proeve enz.
Open brief aan de wetgevende magt in Nederland bij de invoering van
een wetboek in Pruisen, Amsterdam 1872.
