150
nie, so lange die Welt steht, mag eine Rechtsprechung so sehr im
Volk den Glauben und das Vertrauen zum Recht erschüttert haben
wie diese."
Als de beroemde schrijver, die in zijn „Geist des römischcn Rechts
in een altijd bloemrijken, dikwijls gespierden stijl, de diepzinnige
wijsheid, de schoone harmonie en onverbiddelijke logica van het
Romeinsche recht heeft geschilderd, zulk een streng afkeurend
oordeel uitspreekt over de werking ervan in 't algemeen, hoe moet
dan het vonnis luiden over de laatdunkendheid der middeleeuwsche
rechtsgeleerden, die in hunne blinde vereering van het uitheemsche
recht ook het zwakste deel, n.l,: dat op de verkrijging en bezwaring
van onroerende goederen reeds in 't oude Rome onvoldoende
voor de maatschappelijke behoeften in weerwil van hardnekkigen
tegenstand opdrongen aan de Germaansche volkeren? De inheemsche
rechtsinstelling oorspronkelijk vestiginglater inschrijving
volkomen er op berekend, om de landbouwnijverheid, de groote
levensader van de maatschappij, tot ontwikkeling te laten komen,
werd vervormd of van hare beteekenis beroofd. Rechtszekerheid
van den grondeigendom was ver te zoeken; het grondcrediet ging
teniet. Slechts in enkele streken van Duitschland1) had zich dit
deel van het Oud-Vaderlandsche recht staande gehouden. Eerst in
't laatst der vorige en het begin dezer eeuw heroverde het in
bijna geheel Midden-Europa zijn vroegere plaats. Het grondboek-
recht doorbrak de regelen van het privaatrecht ten behoeve van
het algemeen belang.
Is eene dergelijke hervorming ook in ons land mogelijk?
De invloed, dien de beginselen van het Romeinsche recht op de
vorming van het rechtsbewustzijn van het volk hebben uitgeoefend,
laat zich niet loochenen. „Wie die Nationen im Handelsverkehr
ihre Produkte und Fabrikate gegen einander umsetzen so findet auch
ein geistisckes Umtausch Geschaft unter ihnen Statt, und taglich
entlehnt die eine von der anderen in Kunst, Wissenschaft, Recht,
u. s. w. ohne dasz sie davon eine Gefahrdung ihrer Nationalitat be-
fürchten. Diese Entlehnung soli nur keine mechanische, sondern
l) Vooral in Hamburg, Lübeck en Bremen.
