210
menschen toe te vertrouwen, en daardoor ook op hoe hoogen prijs het gesteld
werd, om tot eene juiste en vooral evenredige heffing van de grondbelasting
te geraken.
Er bestaat o. i. geen reden om hier in Indiê lichtvaardiger te werk te
gaan. Er zijn hier dezelfde belangen voor de onderdanen aan verbonden en
ook het Gouvernement wordt er op dezelfde wijze door gebaatalleen behoeft
hier niet zooveel vrees te bestaan voor collectieve of individueele klachten en
nog minder voor de publiciteit, die er daar ginds aan gegeven wordt, maar
wij zijn stellig overtuigd, dat de Regeering daarin in de verte geen aanleiding
zou willen vinden, om de belangen van volk en schatkist hier minder te
behartigen.
Al moet dus op den voorgrond staan, om de regeling der landrente met
dezelfde zorg en nauwgezetheid tot stand te brengen, als in Nederland voor
de herziening der grondbelasting is aan den dag gelegd; zoo kan dit doel
hier echter op veel eenvoudiger, en vooral minder bewerkelijke wijze worden
bereikt. Vooreerst wordt hier de individueele indeeling niet gevolgd, maar de
bouwgrond alleen verdeeld in blekken van dezelfde soort, waardoor het getal
taxaties, ondanks de meerdere oppervlakte, onzes inziens niet de helft zal
bereiken van dat in Nederlanddan zijn er minder grondsoorten, en grootere
oppervlakten, die aan hetzelfde type gelijkgesteld zullen kunnen worden, verder
zal men in de vroeger besproken schemas van het laatstgehouden landrente-
onderzoek de meeste gegevens kunnen vinden, benoodigd om de netto-opbrengst
der typen te bepalen, waardoor ontzaglijk veel arbeid uitgewonnen zal worden,
al zal eene controle op die gegevens niet achterwege mogen blijven; eindelijk
zal de samenstelling der administratie oneindig minder tijd vorderen, daar
hier elke desa en ginds elk belasting-schuldige wordt aangeslagen en dus
afzonderlijk te boek gesteld, terwijl ten slotte de voorbereiding hier ook
grootendeels kan bestaan in het pasklaar maken voor Indië, der in Nederland
samengestelde voorschriften.
Ééne zaak moet hierbij echter onherroepelijk voorop staan n.l. deze, dat
de leiding van het geheele werk wordt toevertrouwd aan iemand van groote
practische kennis en ervaring, meer dan van groote geleerdheid op dat
gebied, desnoods geassisteerd door nog een of twee in dezelfde richting
ontwikkelde ondergeschikten.
Mochten dergelijke personen in Indie niet te vinden zijn, dan zullen ze
in Nederland onder de Controleurs van het kadaster en de grondbelasting
en gedeeltelijk uit de oudste ambtenaren van het kadaster hier te lande wel
te recruteeren zijn.
De kennis van de Indische toestanden, de taal en de huishouding in de
desa, moet verondersteld worden aanwezig te zijn bij de Controleurs, die met
de verzameling der genoemde gegevens belast zijn. Wat wij met leiding
bedoelen is de organisatie, de regeling van en het toezicht op het
