237
van het denkbeeld verdween het feu sacrè voor de conversie van
het tooneel.
Eerst toen kon het denkbeeld, om het kadaster in te richten
naar de behoeften van die verwachte maar niet verwezenlijkte om
keering in den rechtstoestand, met recht worden losgelaten.
Daarom is pas in den laatsten tijd eene zwenking in de richting
waarvan hiervoor sprake was mogelijk geworden en op den voor
grond gebracht.
De tweede categorie van gronden, n.l. die, waarop bij gerechte
lijke acten zakelijke rechten zijn gevestigd, en waardoor hoofdzakelijk
de steden en nederzettingen worden gevormd, worden door een
geheel anderen rechtstoestand beheerscht, die in beginsel geheel
overeenstemt met dien in Nederland,
Oorspronkelijk bestond in de steden, die dan ook niet anders dan
als groote, door inlanders bewoonde desa's te beschouwen waren,
dezelfde toestand als in de binnenlanden. Uit de artikelen van den
heer Spaarwater in het tijdschrift onzer vereeniging opgenomen, hebt
u kunnen nagaan, hoe reeds tijdens het beheer der O. I. Compagnie,
te Batavia en elders, waar zij factorijen gevestigd had, gronden met
rechtstitels aan Europeanen werden uitgegeven; eerst onder zeer
groote beperkingen en bezwarende voorwaarden later onder eenigs-
zins mildere bepalingen. Toen, eerst het Engelsch tusschenbestuur
en daarna het N. I. Goevt. in de plaats van de O. I. Compagnie
waren getreden, werden meer en meer gronden afgestaan met dezelfde
rechten, als in Nederland krachtens het burgerlijk recht op den grond
worden uitgeoefend.
Doch die rechten waren, zooals wij zien zullen, minder goed be
schermd dan hier te lande, althans sedert hier het kadaster is ingevoerd.
Wel was door het voorschrift, dat bij elke acte van vestiging
van eenig zakelijk recht op den grond een meetbrief moest worden
overgelegd in beginsel vrij goed voor de rechtszekerheid gezorgd,
doch de uitvoering van dat voorschrift liet alles te wenschen over.
Zulk een meetbrief moest de afbeelding op schaal van het onder-
werpelijke grondstuk bevatten en de afmetingen der constructie- en
grenslijnen moesten in cijfers zijn aangegeven; verder moest hij
bevatten eene omschrijving van de ligging, de oppervlakte, den naam
