46
richtung an geoddlischen Messinstrumenten zur directen Uebertraging von
Höhenunterschieden in Langenmaasse''''van dezelfde uitvinders.
Het vaste lood is een nieuw hulpmiddel ten behoeve van het centreeren
van theodolieten, voor kleine instrumenten is het gebleken zeer doelmatig te zijn.
Met behulp dezer inrichting is het mogelijk het meetinstrument snel en
nauwkeurig horizontaal te stellen, zelfs wanneer de kop van het statief eene
groote helling heeft, zoodat de gebruikelijke hoogte der stelschroeven ontoe
reikend zou blijken. De inrichting dient bovendien, als een van iedere
weersgesteldheid onafhankelijk schietlood.
De uitvoering komt ongeveer op het volgende neereene staaf, besloten in
eene buis, waarin zij op en neer geschoven en door eene moer vastgezet kan
worden, draagt van boven een kogelvormig afgewerkten kop, waarop eene
schroef aanwezig is.
De kogelvormig afgewerkte kop beweegt zich in een kogelvormig afge
werkten ring, die zich over eene schijf laat verschuivende verdere onder
deden dienen om bewegingen der staaf naar alle richtingen toe te laten.
Het meetinstrument kan onmiddellijk aan de schroef worden verbonden, of
met het onderstel op eene driehoekige, van een doosniveau voorziene tusschen-
plaat worden gezet; nadat deze plaat, die van eene moer voorzien is, in
verbinding is gebracht met de schroef; dit laatste verdient de voorkeur.
De tusschenplaat bezit prismatische gleuven, welke de stelschroeven
van meetinstrumenten van verschillende afmetingen opnemen en waarin deze
schroeven, ter bevestiging van de instrumenten, worden vastgeklemd door eene
ligger, geschroefd op en in vorm gelijk aan de tusschenplaat, welke ligger,
voorzien van veerende armen die de stelschroeven omgrijpen, kan worden
vastgezet.
De behandeling heeft plaats als volgtmen brengt de punt van het vaste
lood boven het hoekpunt van den te meten hoek, en houdt de staaf vast;
dan beweegt men den kop van het statief tot het doosniveau nagenoeg inspeelt,
waarna men den drievoet vasttrapt.
Daarna verschuift men den kop der staaf tot het doosniveau nauwkeurig
inspeelt, schroeft de moer der buis aan en veroorzaakt zoodoende het onwrik
baar verband tusschen de staaf en den kop van het statief.2) Is men zoover,
dan gaat men over tot de opstelling van het instrument.
De inrichting tot rechtstreeksche overbrenging van hoogtenverschillen in
lengtemaat maakt het instrument geschikt tot het bepalen van hoogten
van uit een gegeven punt, wanneer de afstanden der voorwerpen bekend
zijn, of werden gevonden door een afstandsmeter, tot het bepalen van afstanden
wanneer de hoogten bekend zijn, of tot het bepalen van afstanden bij opstel-
1) Zeitschrift fur Vermessungswesen XVIII Band. Jahrgang 1889 bldz. 393.
Het statief met het vaste lood is verkrijgbaar voor den prijs van 100 Mark
