51
der gemeente Horst; eene inzending zonder twijfel volkomen toeieikend om
aan oningewijden eenig denkbeeld te verschaffen van den arbeid, de moeite
en de zorg, vereischt voor het samenstellen van een kadastrale kaart.
Een kleine herinnering aan de omstandigheid dat het kadaster ook, zelfs
voornamelijk, voor fiskale doeleinden gebezigd wordt, geven de bijgewerkte
schattingskaarten van de Gemeente Vinkeveen, sectie A. le en2e blad; zij doen
ons zien dat groote moeilijkheden overwonnen moesten worden om de her
ziening der ongebouwde eigendommen in de veenstreken mogelijk te
maken.
Behalve de reeds vermelde kaarten van Rijnland zijn tegen den wand nog
tentoongesteld eene platte grond van Amersfoort, eene platte grond van
Utrecht en eene gekleurde kaart van Utrecht en omstreken en eene gelijk
soortig uitgevoerde kaart der provincie Utrecht, de drie laatstgenoemde door
door den heer J. van Druten.
Weer overgaande tot de beschouwing van tentoongestelde instrumenten,
vestigen we onze aandacht op een pantograaf van de firma Coradi te Zürich,
in gebruik gesteld in de divisie 's Hertogenboschhet instrument kan gebezigd
worden zoowel om kopieën te maken als om te verkleinen en te vergrooten
in alle verhoudingen; de staven hebben eene lengte van 96 c.M.
Het vervaardigen van verzamelkaarten van hermeten gemeenten kan er
onvergelijkelijk snel en absoluut nauwkeurig mede plaats hebben.
Men handele daartoe als volgt: door middel van den coordinatograaf legt
men aan een plan met vierkanten ten behoeve der verzamelkaart, op dit plan
kopieert men de verkleinde kadastrale bladen.
Op de tafel waarop de pantograaf is tentoongesteld trekken behalve dit
instrument een stangpasser en een buitengewoon groot vernikkeld stalen liniaal,
lang 1,30 Meter, uwe aandacht.
De meest geestdoodende kadastrale arbeid is voorzeker de berekening van
de inhoudsgrootte van perceelen, eene eerste poging om tot vereenvoudiging
dezer bewerking te komen was de constructie van een instrument „trans for
mateur" geheeten. Herinneren wij ons wel dan exposeerde de firma I. W. Giltay
een exemplaar. Dat hulpmiddel is reeds zoo goed als opgenomen onder de
kadastrale antiquiteiten; het werd vervangen door eene uitvinding, ingenieus
in ieder opzicht, door den planimeter.
Dankbaar nemen wij ze in oogenschouw zooals ze daar in chronologische
volgorde gerangschikt staan. Wij merken op een poolplanimeter ingezonden
door het Hoogheemraadschap Rijnland (Nadelpol), een nauwkeurigheids pla
nimeter, patent Hohmann-CoradiJ) ingezonden door den heer F. G. Stucki
1) Ingezonden door den heer A. Griffijn te Winschoten.
2) Zeitschrift fur Vermessungswesen. Band X. 1881 bldz. 127.
