83
b. De Topograpkische opnemingen en de Triangulatie
van Sumatra. 1).
Aangezien de topographische opneming van Java en Madura geheel is
voltooid, werd voor deze eilanden de herberekening der triangulatie voortgezzet.
Deze tijdroovende arbeid geschiedt hier te lande door en onder toezicht
van den gewezen chef van den geographischen dienst in Indië, den hoog
leeraar dr. J. A. C. Oudemans te Utrecht. Een groot gedeelte is reeds in
handschrift gereed, als vervolg op de in 1875 en 1878 verschenen gedeelten
van zijnen schoonen arbeid: „Die Triangulation von Java". In het tweede kwar
taal van 1888 werd de bewerking der secundaire triangulatie voor Java
beëindigd, zoodat kon worden overgegaan tot het afleiden uit de triangulatie
van de zoogenoemde geodesische lengten en breedten en van de azimuthen
der hoekpunten, terwijl ook werd aangevat het kritisch onderzoek van de
sterrekundig bepaalde breedten en azimuthen, ter latere vergelijking met de
geodesisch gedane bepalingen. Naarmate men met het definitief vaststellen
van de lengten en breedten van al de hoekpunten van één of meer gewesten
gereed komt, wordt de Indische Regeering met de verkregen uitkomsten in
kennis gesteld, waarbij eene geleidelijke volgorde der gewesten is aangenomen
in de richting van West naar Oost. Voor zooveel Bantam, Batavia en Kra-
wang betreft, is in Mei jl. een aanvang gemaakt met de toezending der
bedoelde gegevens. Er zal nu gelegenheid ontstaan bij het topographisch
bureau te Batavia om de samenstelling ter hand te nemen van eene aaneen
sluitende kaart van Java en Madura, berustende op een gemeenschappelijk
projectievlak. De achtereenvolgens verschenen residentie kaarten (schaal
1:100 000), vormen toch geen aansluitend geheel, voor zoover zij op eene
projectie berusten, aangezien voor elke residentie een eigen projectievlak is
aangenomen. Daar in April j.l. de residentiekaart van Bezoeki het licht heeft
gezien, moeten nog alleen die van Bantam en de Preanger Regentschappen
verschijnen. Aan het manuscript der residentiekaart van Bantam is men in
Indië bezig, terwijl die van de Preanger Regentschappen hier te lande zal
worden samengesteld, waartoe reeds de noodige gegevens zijn toegezonden
aan de Topographische Inrichting van het Ministerie van oorlog te 's Graven-
hage. Die inrichting wordt bij voortduring ook op hoogte gehouden van de
wijzigingen of verbeteringen, die de vroeger verschenen residentiekaarten be
hoeven, ter benuttiging bij een tweeden of derden druk. Voor eene nieuwe
uitgave komen thans het eerst in aanmerking de bijna uitverkochte kaarten
van Samarang, Kediri, Krawang, Kadoe en Bagelen.
1) Een overzicht van de verrichtingen van den Geographischen dienst in Ned. Indië (triangulatie
topographic, statistieke opnemingen, cartographie, enz.) is sedert 1876 opgenomen, en jaarlijksch ver
volgd in het Tijdschrift van het Kon. Ned. Aardr. Crenootschap te Amsterdam en de Bijbladen zie o.a.
de Residentie-kaarten van Java en Madura en de Triangulatie van Sumatradoor Schrijver bewerkt.
