221
veel meer gedragen kan worden, dan er nu gedragen wordt. Als men nl.
alleen het meerdere aan oppervlakte bracht ten laste van hen die het werkelijk
bezitten, en de wanverhoudingen wegnam die tusschen désa en désa en,
zooveel mogelijk, die tusschen individu en individu bestaan, dan zou men
zien, dat elk belastingschuldige aanmerkelijk minder betaalt, dan nu door
de benadeelden gedragen wordt, en dat dit mindere zelfs tot 75% en meer
kan gaan; terwijl de inkomsten der schatkist met 28°/dat isonge
veer 2*/i millioen zouden stijgen.
En nu wordt de opgelegde last door het benadeelde gedeelte der bevolking
toch ook opgebracht. Zeker .met groote inspanning, misschien overspanning
van krachten, maar de algemeene last zou dan ook veel lichter zijn dan
thans door de verongelijkten gedragen wordt.
En als het Gouvernement dan eens in plaats van den 2V2 millioen voor
de meerdere oppervlakte slechts één millioen meer eischte dan thans, dan
zou, zelfs door belasting te heffen van hetgeen er thans ten onrechte aan
onttrokken wordt, nog l'/j millioen kunnen strekken ter verlichting van de te
zwaar gedrukten. Terwijl in de één millioen gulden die de schatkist jaarlijks meer
zou ontvangen een ruim équivalent gelegen zou zijn voor de f 8.000.000
uitgaven ineens of liever in 15 jaar.
Dat hetgeen hiervoren vermeld werd omtrent meerdere heffing door de
désahoofden, dan in de schatkist vloeit, geen toeval of exceptie was, moge
blijken uit het feit, dat ik er den Directeur en ook den Hoofdinspecteur
mondeling mede in kennis stelde, en wel eenigszins tot mijne verbazing ten ant
woord kreeg: »dat het een algemeen en bekend misbruik was, waar weinig
»tegen te doen viel omdat men bij elke verwisseling van désahoofd, tevens
belastinginner, weer hetzelfde zou hebben;" dit werd later door andere
bestuursambtenaren beaamd die er bijvoegden»De menschen zijn onbezoldigd
en de 8°/0 van de belasting is veelal eene te geringe betaling voor hunne
bemoeienissen, terwijl het af en toe ook wel gebeurt, dat zij voor onwilligen,
onmachtigen of voor hen die hen om de een of andere reden onder hunne
macht hebben, wat moeten bijpassen, daar zij zelve aansprakelijk zijn voor
het geheele bedrag tegenover het Bestuur.
Ik zal geen oordeel uitspreken over zulke toestanden, en alleen vermelden,
dat ik de 10 of 20°/0 of zooveel het zijn moge, waarmede de bevolking.on
wettig is belast, daarom niet verder in mijne beschouwing heb opgenomen,
dan om aan te toonen. dat zij in hare landrente veel meer draagt en kan
dragen, dan het Gouvernement er van geniet. Eén denkbeeld wil ik echter
nog aangeven, doch niet verdedigen, omdat het buiten het bestek van mijn
onderwerp ligt.
Gesteld dan, dat die knevelarij, of hoe het anders moge heeten, der désa-
hoofden 15°/0 bedraagt; voeg hierbij de 8°/0 der landrente, die zij wettig
genieten en waarmede f 1.500.000 besomd wordt: dan zou zulks een bedrag
