68
Terwijl het apparaat de eerste maal in Nederland was, zijn de
meetstaven met den normaalmeter en deze met drie standaardmeters
vergeleken door F. J. Stamkart, Cohen Stuart en Matthes
(Proces verb. K. A. v. W. 27 Juni 1868). In den zomer van 1868
mat Stamkart, geassisteerd door den Ingenieur A. N. J. van
Hees, met den toestel een basis in de Haarlemmermeer op den
Spaarnwouder-dwarsweg van het fort Schiphol tot dicht bij het stoom
gemaal de Lijnden.
(Verslagen en Mededeelingen K. A. v. W. 1869, Deel 3 blz. 267).
In het volgende jaar werd deze basis voor de tweede maal gemeten,
en de vergelijkingen der meetstaven voortgezet.
De basis in de Haarlemmermeer was volgens eene korte mededeling
van Stamkart in Generalbericht Europ. Gradmessung 1877, s. 44
5971,828 M. lang met een verschil van 5 m.M. tusschen de beide
metingen. Volgens eene herberekening van Oudemans en van
Hees, met de nieuwe lengten en uitzettingscoefficienten der meet
staven, is de lengte 5971,740 M. Zie verder dit Tijdschrift Jrg. VII,
blz, 126 noot.
Stamkart voegde aan zijne mededeeling van 1869 eenige op
merkingen toe over de deugden en gebreken van het apparaat. Op
merking verdient, dat hij daarbij (blz. 286,292) als het doelmatigste
aanprees: ée'n meetstaaf, liefst van 5 M, die telkens in haar eigen
lengterichting verplaatst wordt, dus het zelfde denkbeeld als dat van
1 b a n e z.
Het basis-apparaat van R e p s o 1 d is drie malen beschreven.
Stamkart gaf eene oppervlakkige maar vrij duidelijke beschrijving
met afbeeldingen in 1869. De vervaardiger, J. A. Repsold, publiceerde
eene uitvoerige doch niet overal duidelijke beschrijving in Astrono
mische Nachrichten 1867 Bd 70 s. 65, welke door Oudemans met
aanteekeningen en figuren verrijkt, nog eens is afgedrukt in Abth. I
s. 5 17 der Triangulation von Java. Zie ook I, 1 en III, 1.
2. De drie bases op Java.
De eerste basis is gelegen in West-Java, bij het landhuis Simplak,
2 uren van Buitenzorg, en loopt van het noorden naar het zuiden.
De tweede ligt in Midden-Java, residentie Samarang, bij het dorp
Logantongrichting NWZO. De derde in Oost-Java, residentie
