179
In The Friend of the Free State and Bloemfontein Gazettevan
23 en 27 September 1892 komt de Gouvernements landmeter C. Vos
tegen de nieuwe wet op. Hij schrijft o.a.
„Zooals ik zeide, ik kon het nut van de aangenomen wet niet inzien
daargelaten het feit, dat de wet in stryd is met de Constitutie Art. 58.
Volgens deze wet (Art. 7) zal geen Landmeter zyn beroep mogen uitoefenen
dan tenzy hy zich buiten de Constitutie plaatst met andere woorden de
gerechtshoven tegen zichzelven sluit.
„My schynt het dat er een idé bestaat als of de Landmeters al de schuld
dragen van verkeerde metingen en verwarringen in bakens, en als of het
geëerde publiek en de Landmeter-Generaal alleen onbevlekt en eerlyk hande
len, en de schade hier en daar door grondeigenaren geleden alleen aan de
Landmeters te wyten is.
„De heer Fouche had recht toen hy zeide (in den Volksraad) dat verkeerde
metingen dikwyls uit verkeerde opgaven ontstaan, men moet praktisch Land
meter wezen om zich daarvan te vergewissen.
„Lees Art. 3 en 4 van Ord. No. 3 1857, thans Hoofdstuk CXXSII
pag. 800 (Nieuw Wetboek) en laat eenig grondeigenaar of Landmeter getuigen
of er ooit eene syllable van de wet gehandhaafd is. En toch had de hand
having er van millioenen in 's lands schatkist gebracht. Niet alleen zyn er
geen bakens volgens die wet opgemaakt, maar de bestaande bakens dikwyls
verdragen of vermenigvuldigd, zelfs na een opmeting door een Landmeter,
die dan natuurlyk de schuld van een verkeerde meting krygt. Ware de wet
gehandhaafd, dan waren er minder klagten tegen Landmeters.
„Toen in 1877 de wet kwam dat iedereen zyn bakens moest in orde
maken, werden die bakens (waarvan sommigen wildebeestkoppen op mier'noopen,
of een blesbokhoorn op de vlakte waren) dikwyls zeer roekeloos en verkeerd
opgericht; misschien ter goeder trouw maar toch verkeerd. Wat in zoo'n
geval van de juistheid van een vroegere meting werd is duidelyk; toch
beweert het later opgegroeid geslacht dat de thans opgerichte baken de ware
is, waarop de Landmeter vroeger gemeten heeft, en is somtyds bereid zulks
onder eede te bevestigen. Er zyn nog plekken waar de bakens in het geheel
niet zyn opgericht, niettegenstaande er een boete van 5 p.st. voor elke baken
op staat. Terloops mag ik hier opmerken dat in den Volksraad beweerd
werd dat grondeigenaren groote schade lyden door verkeerde metingen van
Landmeters; doch weten die grondeigenaren dan niet, dat een Landmeter
een hooge borgtocht moet stellen, en hy (zoo hij door den Landmeter
benadeeld is) zyn verhaal in rechten kan zoeken. Waarom doen die bena-
1) Men klaagt in Zuid-Afrika, dat alles verengelscht wordt. Merkwaardig dat in bovengenoemd
blad, met een tekst gedeeltelijk in 'tHollandsch, gedeeltelijk in 'tEngelsch, de advertenties bijna
uitsluitend in de Engelsche taal zijn gesteld.