58
Dit voorstel gaf nog al tot discussie aanleidingverscheidene leden konden
er zich niet wel mede vereenigen, om van het aannemen van een algemeen
niveauvlak (zooals in Nederland en elders het Amsterdamsch Peil gediend
heeft) geheel af te zien.
Een derde arbeid die te Florence aan het centraalbureau was opgedragen,
betrof het onderzoek naar de verhoudingen der grondlijnen, in de verschil
lende Staten gemeten, af te leiden door middel der kettingen van driehoeken,
die de naastbijgelegene doch in verschillende Staten liggende grondlijnen met
elkander verbinden. In dezen arbeid, die aan den heer K h n e n was opge
dragen, worden zooveel mogelijk alle grondlijnen in rekening gebracht. Indien
de verhouding ingevoerd wordt, die onlangs te Breteuil is vastgesteld tusschen
de toise van Bessel en den internationalen meter, dan is de overeenkomst
overal treffendin het onderzochte gebied schijnen standvastige fouten ter
nauwernood te vreezen te zijn. Alleen de Russische grondlijnen, gemeten in
het oostelijke gedeelte van de reeks driehoeken, die voor de bepalingen der
gradenlengte gemeten worden, geven zulke sterke verschillen, dat de vraag
rijst, of voor het algemeen onderzoek deze bepalingen wel zullen kunnen die
nen, die verschillen loopen namelijk tot Vsooo van de lengten. Misschien
zouden zij geweten kunnen worden aan een verschil tusschen den vorm van
de geoïde en van de ellipsoïde, die bij de berekeningen voor de aarde wordt
aangenomen, maar de afwijkingen der lengteverschillen wettigt eene derge
lijke vooronderstelling in geenendeele.
De heer Helmert herinnerde bij deze gelegenheid aan het besluit op de
algemeene vergadering te Weenen in 1871 genomeu, dat er een toestel zou
aangeschaft worden om de grondlijnen te meten in de verschillende Staten,
die deelnemen in de geodesische associatie. Deze toestel is door de Ge
broeders Brunner vervaardigd en reeds in 1879 door het centraalbureau ont
vangen. Zonder twijfel zou het beste middel om alle grondlijnen tot dezelfde
eenheid te herleiden, daarin gelegen zijn, dat zij allen met denzelfden toestel
hermeten werden. Tot nog toe is de internationale toestel slechts voor de
hermeting van drie grondlijnen aangewend, die vroeger met den toestel van
Bessel gemeten waren.
De heer Albrecht. onder wiens leiding de berekeningen betreffende de
breedtebepalingen te Honolulu verricht waren, gaf daaromtrent nog een nader
bericht, dat achter het verslag der vergadering als bijlage gedrukt zal worden.
Hier zij alleen vermeld, dat de aldaar, zoowel als in Europa, gevondene
variatie der poolshoogte 0",5 tot 0'',6 bedraagt, eene grootheid die bij goed
ingerichte waarnemingen onmogelijk de aandacht ontgaan kan.
De als uitgenoodigde in de vergadering aanwezige Fransche natuurkundige
Cornu trachtte in eene uitgewerkte rede tot voorzichtigheid aan te sporen bij
het afleiden van gevolgtrekkingen in dezen zin. De verschillen, waarvan bij
deze onderzoekingen sprake is, zijn volgens hem zoo gering, dat het uiterst
