80
groote abscissen aanmerkelijk, dan zou men een lijstje moeten maken,
waarop de door berekening gevonden waarden van f voor verschil
lende abscissen zijn aangegeven.
Daarmede kan dan later rekening gehouden worden.
Tot het bepalen van f bestaan ook zeer eenvoudige, praktische
methoden.
De Commandant der genie P. Moessard, professor in de topografie
te St. Cyr, past er eene toe, berustende op de eigenschap der lenzen-
systemen, dat het beeld van een voorwerp niet van plaats verandert,
als men het objectief om het 2e knooppunt draait.
Is nu aan een toestel eene verstelbare as achter het objectief
aangebracht, waarom de Camera kan draaien, dan zal men het beeld
onbewegelijk zien bij draaiing van het instrument om die as, zoodra
het 2e knooppunt met haar samenvalt.
De afstand van de as tot de plaat is dan de tafereelsafstand.
De vroeger aangeduide methode (Fig. 11,) wanneer de onderlinge
ligging van verschillende punten ten opzichte van de standplaats
bekend is, kan zelfs zonder fotografeeren tot bepaling van f voeren.
Men zoeke n.l. die punten op het matte glas op, mete de hori
zontale afstanden tusschen de door die punten getrokken verticalen
en brenge die over op eene rechte lijn.
Construeert men dan de horizontale hoeken der richtingen van uit
het standpunt naar de gemarkeerde punten, dan kan men die lijn
evenals de lijn b1 c1 d1 in Fig. 11 in den verkregen stralenbundel
inpassen. De loodlijn uit het standpunt op die lijn neergelaten, is
de tafereelsafstand.
Eindelijk kan men ook tot het doel geraken door fotografische
zonsopnemingen.
Men stelle de camera en een daarnevensliggend teekenbord zoo
zuiver mogelijk horizontaal en plaatse op het bord eene lange, rechte
stift loodrecht.
Teekent men nu op het bord de schaduwlijn der stift op hetzelfde
oogenblik, dat men eene fotografische zonsopneming doet, dan is de
schaduwlijn evenwijdig aan de richting: zon objectiefzonnebeeld.
Herhaalt men deze handelwijze, dan verkrijgt men op het teekenbord
weêr een stralenbundel, waarin de lijn, bevattende de abscissen der zon
nebeelden, kan worden ingepast, f wordt wederom verkregen alsin Fig. 11.
