136
tusschenpersonen ingestelde onderzoek niet kunnen controleeren?
Eenvoudig niets!
De bezwaren tegen het negatieve stelsel liggen niet in hunne
intensiteit, maar in hunne gevolgen. Ook op het verbeterde stelsel
zouden van toepassing zijn de woorden van Mr. Feith: „De toe
stand zou werkelijk onhoudbaar zijn, indien men niet had de per
soonlijke verantwoordelijkheid van den verkooper of hypotheekgever,
„die hem noopt om den kooper of geldschieter bij het in te stellen
„onderzoek behulpzaam te zijn, en veel voor hem op te lossen, wat
„anders volkomen onoplosbaar zou blijven" 1).
Door die persoonlijke verantwoordelijkheid wordt aan de eischen
der tegenwoordige practijk niet voldaan. Hoevele aankoopen en
vooral hoevele hypotheken worden niet afgesloten, zonder dat de
kooper of hypotheeknemer den verkooper of eigenaar kent. Daar
komt nog bij, dat de kooper bij executie aan die persoonlijke ver
antwoordelijkheid in den regel niets heeft. De behoeften van het
verkeer eischen geene persoonlijkemaar zakelijke zekerheid.
Men komt met al die zoogenaamde verbeteringen ten slotte zoover,
dat men, wat vervolgbaarheid van zakelijk recht aangaat, alleen nog
maar van het positieve stelsel gescheiden zou zijn door toelating der
zakelijke actie tegen die bona fide verkrijgers, die hun recht ontleenen
aan een auteur met volslagen nietigen titel. En juist de volslagen
nietigheid zal de kooper meestal onmogelijk bij het onderzoek kunnen
ontdekken.
Voor zoover met de voorgestelde verbeteringen beoogd wordt, tot
het positieve stelsel te naderen, verdienen zij zelfs niet den naam
van halve maatregelen, niet zoozeer omdat de verwachte voordeelen
gering zijn en er nadeelen tegenover staan, maar omdat zij niet
geven en niet geven kunnen het ééne groote voordeel, waarbij alle
andere in het niet vallen. Dat groote voordeel, dat bereikbaar wordt
door de „öffentliche Glaube" van het grondboek, bestaat hierin, dat
een kooper of geldschieter den rechtstoestand van een onroerend
goed MET EEN OOGOPSLAG KAN OVERZIEN EN ER ZICH OP KAN VER
LATEN. Eerst daardoor wordt hem de gelegenheid geopend, zelf
zijne zaken te behanden. Eerst daardoor wordt de weg geëffend
Handelingen Ned. Jur.-Ver., 1893, I bl. 77.
