189
door bovengenoemde opmeters geheel stelselloos vervaardigd verdienen
dien naam niet voor bijhouding in het geheel niet vatbaar is,
dan heeft men een treurig maar helaas waar beeld van hetgeen
dilettantisme ik schreef hier voor de variatie haast charletannerie
te weeg brengt, waar het zich in de plaats dringt, die alleen door
vakmannen, met kennis en practische ervaring toegerust, behoorlijk
kan worden vervuld. Deze beschouwingen zullen ieder, die afkeerig
is van tijdverspilling aan monnikkenwerk en van het nutteloos veront
rusten en zonder vergoeding in dienst stellen van inlanders, warm
maken; vooral hen, die zich goed kunnen voorstellen welk een
kolossale massa onbezoldigden arbeid hier van de mindere hoofden
is gevergd; hoe die menschen moeten getobd en gezucht hebben bij
de uitvoering van een taak, geheel boven hun begrip en hunne
krachten, gejaagd en misschien bedreigd voor 't geval hun werk niet
tijdig af, of niet voldoende deugdelijk was uitgevoerd. En dat alles
om een stapel totaal waardeloos papier, beklad met billioenen cijfers
in het leven te roepen."
Zoo had men dan allerlei gegevens betreffende de economische
toestanden der dessas, de oppervlakten bouwgrond, de jaarlijksche
opbrengst per bouw, zonder dat het een met het ander in behoorlijk
verband was gebracht.
Ontmoedigd door de herhaalde mislukking harer pogingen schijnt
de Regeering eindelijk overtuigd te zijn geworden, dat alleen door
de opmaking van een kadaster, onder leiding van bekwame Europeesche
ambtenaren, een betere toestand kon geboren worden.
In 1873 werd door dergelijke ambtenaren begonnen met het
opmaken van een perceelsgewijs, zoogenaamd „eigendomskadaster"
van de hoofdplaatsen, terwijl na 1879 ook de bijhouding der kaarten
van de statistieke opneming aan hen werd opgedragen.
Een perceelsgewijs kadaster op denzelfden voet als voor de hoofd
plaatsen en nederzettingen is opgemaakt, bleek evenwel voor de
binnenlanden van Java niet alleen te kostbaar naar ook onpractisch te zijn.
Een eerste vereischte voor een kadaster is, dat het in elk opzicht
behoorlijk kan bijgehouden worden. Anders heeft het slechts een
tijdelijk en beperkt nut. De overdracht echter van grondbezit tusschen
Verstijnen, Tijdschrift voor K. en L. VI. bl. 197.
